Tibbiyot statistikasi

Ushbu kitob tibbiyot statistikasi, sanitariya-statistik tadqiqot uslublari, statistik majmua, dinamik qatorlar tahlili, standartlashtirish, o'rtacha miqdorlar va korrelyatsiya-regressiya kabi mavzularni qamrab oladi. Talabalarga mo'ljallangan metodik qo'llanma sifatida yaratilgan. Kitob statistik guruhlar natijalarining ishonchliligi darajasini baholash usullarini ham o'z ichiga oladi.

Asosiy mavzular

Sanitariya – Statistik Tadqiqot Uslublari: Sanitariya statistikasining asosiy vazifalari, aholi salomatligini o'rganish, kasallanish va o'lim ko'rsatkichlarini tahlil qilish, sog'liqni saqlashni rejalashtirish, davolash-profilaktika ishlarining samarasini o'rganish va ilmiy-tadqiqot ishlarini rejalashtirish kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Shuningdek, aholi va sog'liqni saqlash statistikasining ahamiyati ko'rsatilgan.
Statistik Majmua. Statistik Tadqiqot Bosqichlari: Statistika xarakterli tomonlari va uni qo'llash usullari, tibbiyot statistikasining asosiy bo'limlari (nazariy asoslar, aholi salomatligi, sog'liqni saqlash statistikasi) va vazifalari muhokama qilinadi. Klinik-gigienik jihatdan ishlab chiqarish omillarini normalashtirish, dori preparatlari dozasini hisoblash, jismoniy rivojlanish standartlarini aniqlash, profilaktika tadbirlarini baholash kabi statistik usullar keltirilgan.
Statistik Majmuada Belgilarni Taqsimlanishi: Statistik majmuaning tuzilishi, hisobga olinadigan belgilar harakteri (atributiv, miqdoriy), omilli va natijali belgilar farqlanadi. Taqsimlanish xarakteri (alternativ, normal, assimetrik, bimodal) va ularning ijtimoiy-gigienik guruhlardagi ahamiyati tushuntiriladi.
Statistik Tadqiqot Bosqichlari: Guruhlarni rejalashtirish, ma'lumotlar yig'ish, ularni ishlash, tahlil qilish, xulosa chiqarish va amaliyotga tadbiq etish bosqichlari batafsil ko'rib chiqiladi. Ma'lumot yig'ish dasturlari (anketa, blank) tuzish qoidalari va ularga qo'yiladigan talablar ko'rsatilgan.
Nisbiy Miqdorlar: To'plamlar sifatiy va miqdoriy belgilar bilan ifodalanishi, ularni tahlil qilish usullari (sifatiy variatsiyalash) muhokama qilinadi. Nisbiy miqdorlarning turlari (intensiv, ekstensiv, aloqadorlik, yaqqollik ko'rsatkichlari) va ularni hisoblash formulalari keltirilgan.
Diagrammalar: Diagrammalarning turlari (chiziqli, ustunli, lentasimon, radial, sektorli, shaklli) va ularni qo'llash sohalari (hodisalarni o'zgarishini ko'rsatish, kattaliklarni taqqoslash, vaqt oralig'idagi o'zgarishlarni ifodalash) keltirilgan. Grafik tasvir tuzish qoidalari (nomi, masshtab, ranglar, belgilarga tushuncha berish) berilgan.
Dinamik Qator va Uning Tahlili: Dinamik qatorning mohiyati, dinamik qatordagi sonlar (darajalar), dinamik qator turlari (momentli, interval) va qator darajalarini tekislash usullari (intervalni kattalashtirish, guruhli o'rtacha, o'rtacha sirg'aluvchan miqdorni hisoblash) tushuntiriladi. Absolyut ko'payish, o'sish sur'ati, ko'payish sur'ati, ko'rgazmali ko'rsatkichlar kabi dinamik qator tahlili usullari ko'rsatilgan.
Standartlashtirish: Standartlashtirish usulining mohiyati, turli tarkibli majmualardagi ko'rsatkichlarni qiyoslash zarurati, standartlashtirish usullari (to'g'ri, bilvosita, teskari) va ularni qo'llash shartlari keltirilgan. Standartlashtirishning to'g'ri usuli bosqichlari batafsil bayon etilgan.
O'rtacha Miqdorlar: O'rtacha miqdor tushunchasi, uni qo'llash shartlari, variatsion qator tuzish, variatsion qatorning turlari (oddiy, guruhlashgan, intervalli), moda, mediana, o'rtacha arifmetik miqdor (oddiy, vaznli, lahza usulida hisoblangan) va ularni hisoblash formulalari keltirilgan.
Statistik Guruhlar Natijalarining Ishonarlik Darajasini Baholash: Statistik tadqiqotlar natijalarining ishonarligini baholash, vakillik xatosi (o'rtacha arifmetik miqdorning, nisbiy miqdorlarning), ishonarlik chegarasi, ishonarlik mezoni tushunchalari tushuntiriladi. Olingan o'rtacha va nisbiy miqdorlar har doim o'zini o'rtacha hatosii bilan ifodalash, natijalarni taqqoslashda ishonchliligi baholanadi.
Korrelyatsiya va Regressiya: Korrelyatsiya, funktsional va korrelyatsion bog'lanish, korrelyatsion bog'lanish turlari (to'g'ri, teskari), bog'lanishning kuchi tushuntiriladi. Korrelyatsiya koeffitsientini Spirmen va Pirson usullari bilan aniqlash usullari ko'rsatilgan.