Бадиий матнда белги муносабатлари
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti Rauf Parfiy ijodining badiiy matnida belgilarning o'zaro munosabatlarini struktural-semioitik usullar asosida tahlil qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda she'riy matndagi paradigmatik, sintagmatik va binar oppositiv munosabatlar, ularning badiiy matn yaxlitligini hosil qilishdagi o'rni va ahamiyati ochib berilgan. Shuningdek, matnlararo aloqalar, semiotik kvadrat va binar oppositiv tushunchalarining qo'llanilishi ham yoritilgan. Xususan, Rauf Parfiy ijodidan olingan she'rlar misolida bu nazariy qoidalar amaliy jihatdan tekshirilgan. Tadqiqot, shuningdek, o'zbek adabiyotida semiotika va strukturalizmning qo'llanilishiga oid nazariy asoslarni mustahkamlashga ham qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Badiiy matnda belgi munosabatlari: Tadqiqotning asosiy obyekti Rauf Parfiy ijodidagi belgilarning o'zaro munosabatlaridir. Belgilarning struktur-semioitik tahlili matnning yaxlitligini, ma'no qatlamlarini va badiiy-estetik qiymatini ochib berishga xizmat qiladi.
- Paradigmatik va sintagmatik aloqalar: She'riy matndagi belgilarning bir-biri bilan yaqin va uzviy aloqasi paradigmatik munosabatlarni, matnning struktur qatlamlarida joylashgan belgilarning ketma-ketligi esa sintagmatik munosabatlarni tashkil etadi. Ushbu munosabatlar matnning umumiy ma'nosini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
- Binar oppositiv va semiotik kvadrat: Binar oppositiv tushunchasi belgilar orasidagi qarama-qarshi munosabatlarni ifodalaydi. Semiotik kvadrat esa bu munosabatlarni tizimli ravishda o'rganish va tahlil qilish uchun nazariy vosita hisoblanadi. Tadqiqotda Rauf Parfiy she'rlarida ushbu usullarning qo'llanilishi ko'rsatilgan.
- Matnlararo aloqalar: Badiiy matnlarning bir-biri bilan bo'lgan o'zaro aloqasi, jumladan, mualliflararo, milliy va jahon adabiyotlari orasidagi aloqalar ham tadqiq etilgan. Bu aloqalar matnlarning uzviy bog'liqligini va adabiy jarayonning izchilligini ko'rsatadi.