Таксис категорияси функционал-семантик тадқиқи (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Omon Isarov tomonidan "Taksis kategoriyasining funksional-semantik tadqiqi (ingliz va o'zbek tillari misolida)" mavzusida olib borilgan ilmiy ishning qisqacha mazmunini o'z ichiga oladi. Unda taksis kategoriyasining nazariy asoslari, uning ingliz va o'zbek tillaridagi namoyon bo'lishi, morfologik va sintaktik jihatlari, funksional-semantik xususiyatlari tahlil qilingan. Tadqiqotda taksisning universalligi, uning boshqa lingvistik kategoriyalar bilan o'zaro aloqasi hamda turkiy tillarda, xususan o'zbek tilida bu kategoriya bo'yicha olib borilgan tadqiqotlar va mavjud bo'shliqlar ko'rsatib o'tilgan. Tadqiqot natijalari bo'yicha qator ilmiy xulosalar va tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Taksis kategoriyasining nazariy asoslari: Avtoreferatda taksis tushunchasining paydo bo'lishi, uning tarixiy rivojlanishi, turli lingvistik maktablarda yoritilishi, asosiy terminologiyasi, R.O. Jakobson va A.V. Bondarko kabi olimlarning taksikka oid qarashlari ko'rib chiqilgan. Taksisning funksional-semantik va translotologik jihatlari, uning boshqa kategoriyalar bilan aloqasi tahlil qilingan.
- Taksisning ingliz va o'zbek tillarida namoyon bo'lishi: Tadqiqotda taksisning ingliz va o'zbek tillaridagi ekspressiv vositalari, jumladan fe'lning turli shakllari (adverbial participle, participle, infinitive, gerund) orqali ifodalanishi, ularning funksional-semantik va translotologik xususiyatlari tadqiq etilgan. Ingliz va o'zbek tilidagi taksis strukturalari solishtirilgan.
- Taksisning umumiy va xususiy nazariyalari: Avtoreferatda taksisning universal lingvistik kategoriya ekanligi, uning turkiy tillarda, xususan o'zbek tilida tadqiq etilishi bilan bog'liq mavjud ilmiy-tadqiqotlar va bo'shliqlar ko'rsatib berilgan. Taksisning turli tillarda ifodalanishidagi o'xshashlik va farqlar tahlil qilingan.
- Taksisning ilmiy-amaliy ahamiyati: Dissertatsiya natijalarining o'zbek va ingliz tillarini o'qitish jarayonida, o'quv-metodik qo'llanmalar tayyorlashda va ilm-fan rivojida qo'llanilishi mumkinligi ta'kidlangan. Tadqiqot natijalari asosida xulosalar va tavsiyalar berilgan.