Ona tili va adabiyoti

Bu o‘quv qo‘llanma O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan 2014-yil 13-noyabrdagi 430-sonli buyrug‘i asosida ishlab chiqilgan fan dasturi asosida tayyorlangan. Qo‘llanma O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan 2014-yil 13-noyabrdagi 430-sonli buyrug‘i asosida ishlab chiqilgan fan dasturi asosida tayyorlandi. Unda tilning grammatik qoidalari, morfologik belgilar, sintaktik vazifalar, so‘z turkumlari, ularning tasnifi, ot, sifat, son, olmosh, fe’l, ravish, ko‘makchi, bog‘lovchi, yuklama, modal so‘z, undov, taqlid so‘zlar va ularning lug‘aviy-grammatik xususiyatlari, ularning yasalishi, tuzilishi, ma’no turlari, grammatik ma’nosi va shakli, grammatik kategoriyalari,orfologik tuzilishi va boshqa jihatlari atroflicha o‘rganilgan. Shuningdek, har bir mavzu bo‘yicha nazariy va amaliy mashg‘ulotlar, test topshiriqlari, savol va topshiriqlar keltirilgan. Mavzular o‘zbek tilining lug‘at boyligini oshiruvchi vositalar, ma’no turlari va grammatik jihatdan tahlil qilingan. Kitobda so‘zlarning morfologik tarkibi, ularning lug‘aviy va grammatik ma’nolarini ifodalash usullari, grammatik kategoriyalar, so‘z turkumlari, ularning leksik-grammatik xususiyatlari, sintaktik vazifalari atroflicha o‘rganilgan. Mazkur kitob bakalavriat ta’lim yo‘nalishi 2-kurs talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, «Ona tili va adabiyot» fanini chuqurroq o‘rganishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

• Morfemika: So‘zning morfologik tarkibi, morfemalar, ularning turlari va grammatik ma’nolari.
• So‘z yasalishi: Tub va yasama so‘zlar, so‘z yasalish usullari (affiksatsiya, kompozitsiya, semantik, fonetik, abbreviatsiya), qo‘shma va juft so‘zlar, takroriy so‘zlar.
• Grammatika: Grammatikaning mohiyati, so‘zning grammatik ma’nosi va shakli, grammatik kategoriyalar, so‘z turkumlari va ularning tasnifi.
• Ot: Otlarning ma’nosi, morfologik xususiyatlari, sintaktik vazifalari. Atoqli va turdosh otlar, ularning turlari, otlarda kelishik kategoriyasi, otlarning yasalishi va tuzilishi.
• Sifat: Sifatning ma’nosi, morfologik xususiyatlari, sintaktik vazifalari. Sifat darajalari, sifatlarning otlashishi, yasalishi va tuzilishi.
• Son: Sonlarning ma’nosi, morfologik xususiyatlari, sintaktik vazifalari, numerativlar, sonlarning otlashishi, tuzilishi va ma’no turlari.
• Olmosh: Olmoshlarning ma’nosi, morfologik xususiyatlari, sintaktik vazifalari, ma’no turlari, tuzilishi, egalik va kelishik qo‘shimchalari bilan o‘zgarishi.
• Fe’l: Fe’lning leksik-semantik va grammatik xususiyatlari, o‘timli-o‘timsiz fe’llar, fe’l nisbatlari, fe’l zamonlari, fe’lning vazifadosh shakllari.