Avtomatlashtirish va boshqaruv nazariyasi

Ushbu kitob avtomatik boshqarish nazariyasi fanining nazariy va amaliy jihatlarini o'z ichiga oladi. Kitobda avtomatik boshqarish tizimlarining asosiy tushunchalari, tamoyillari, klassifikatsiyasi, boshqarish qonunlari, uzatish funksiyalari, chastotaviy va vaqt xarakteristikalari, turg'unlik mezonlari, korrektlovchi qurilmalar va ularning sintezi kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Shuningdek, AMY Lyapunov teoremasi, Raus, Gurvis, Mixaylov, Naykvist kabi nazariyotchilarning hissasi hamda MATLAB dasturidan foydalanish bo'yicha tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

Avtomatik boshqarishga kirish: Avtomatika fanining mohiyati, avtomatik boshqarish nazariyasi va uning rivojlanish tarixi, avtomatik boshqarish tizimlarining asosiy tushunchalari va ta'riflari, ularning turlari, klassifikatsiyasi, avtomatik boshqarish tizimlarining tarkibiy qismlari va ularning vazifalari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, avtomatik boshqarish tizimlarining funksional va struktural sxemalari, prinsipal sxemalar va ularga misollar keltirilgan.
Avtomatik boshqarishning fundamental prinsiplari: Avtomatik boshqarishning asosiy tamoyillari, jumladan ochiq boshqarish prinsipi, g'alayonni kompensatsiyalash prinsipi, og'ish bo'yicha rostlash va kombinatsiyalashgan tizimlar ko'rib chiqiladi. Avtomatik boshqarish tizimlarining tasnifi hamda ularning asosiy turlari haqida ma'lumot berilgan.
Avtomatik boshqarishning asosiy ko'rinishlari: Avtomatik rostlash tizimlarining turlari, jumladan stabillovchi, dasturli va kuzatuvchi tizimlar, shuningdek optimal va adaptiv boshqarish tizimlari hamda rostlashning asosiy qonunlari haqida ma'lumot beriladi.
Dinamika va statika tenglamalari. Chiziqlantirish: Avtomatik boshqarish tizimlarining dinamik va statik modellarini qurish, chiziqlantirish usullari, tipik kirish signallari va ularning uzatish funksiyalari haqida ma'lumot berilgan.
Laplas almashtirishi va uning xossalari: Chiziqli differensial tenglamalarni yechishda Laplas almashtirishining roli, uning xossalari, Laplas teskari almashtirishi va ularning jadvali, impulsli va garmonik signallarning o'tish jarayonlari haqida ma'lumot berilgan.
Tipik kirish signallari: Avtomatik boshqarish tizimlarida qo'llaniladigan asosiy kirish signallari, jumladan birlik pog'onali, impulsli va garmonik signallar, ularning xarakteristikalari va qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
Uzatish funksiyalari. Uzatish funksiyalariga misollar: Uzatish funksiyasining ta'rifi, uning xossalari, MATLAB dasturida uzatish funksiyalarini hisoblash va ularning turlari (nollari va qutblari) haqida ma'lumot berilgan.
Chastotaviy va vaqt xarakteristikalari: Avtomatik boshqarish tizimlarining chastotaviy va vaqt xarakteristikalari, logarifmik amplituda va faza chastotaviy xarakteristikalar, ularning qurilishi va tahlili haqida ma'lumot berilgan.
Elementar zvenolar va ularning xarakteristikalari: Avtomatik boshqarish tizimlarida qo'llaniladigan elementar zvenolar, jumladan proporsional, integrallovchi va differensiallovchi zvenolar, ularning xarakteristikalari va uzatish funksiyalari haqida ma'lumot berilgan.
Aperiodik, tebranuvchi, konservativ zvenolar: Elementar zvenolarning turlari, jumladan aperiodik, tebranuvchi va konservativ zvenolar, ularning xarakteristikalari va uzatish funksiyalari haqida ma'lumot berilgan.
Turg'unlikning algebraik mezonlari: Avtomatik boshqarish tizimlarining turg'unligini aniqlash uchun algebraik mezonlar, jumladan Raus, Gurvis va Lenar-Shipar mezonlari, ularning qo'llanilishi va hisoblash usullari haqida ma'lumot berilgan.
Turg'unlikning Mixaylov mezoni: Turg'unlikning Mixaylov mezoni, uning mohiyati va qo'llanilishi, Mixaylov gadoqrafini qurish va tahlil qilish usullari hamda misollar keltirilgan.
Naykvist turg'unlik mezoni: Naykvist turg'unlik mezoni, uning mohiyati, qo'llanilishi, ochiq va berk tizimlar uchun turg'unlik shartlari, LACHX dan foydalanish va misollar haqida ma'lumot berilgan.
Logarifmik chastotaviy xarakteristika bo'yicha turg'unlikni tahlil qilish: Turg'unlikni logarifmik mezonlar bo'yicha tahlil qilish, tizim parametrlari tekisligida turg'unlik doiralarini qurish, kechikishli va irratsional zvenolar turg'unligi haqida ma'lumot berilgan.
Rostlash sifatini baholash usullari: Rostlash sifatini baholashning ildizli va integral usullari, ularning mohiyati, qo'llanilishi va hisoblash usullari haqida ma'lumot berilgan.
Garmonik ta'sirlar orqali rostlash sifatini baholash: Garmonik ta'sirlar orqali rostlash sifatini baholash usullari, chastotaviy xarakteristikalar, ularning tahlili va qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
Korrektlovchi qurilma: Korrektlovchi qurilmalarning turlari, ularning sintezlash masalasi va logarifmik chastota xarakteristikalari usuli yordamida sintezlash haqida ma'lumot berilgan.
Barqaror rejimda aniqlikni oshirish: Barqaror rejimlarda rostlash sifatini oshirish usullari, jumladan xatolik koeffitsiyentlari, ularning hisoblash usullari va aniqlikni oshirish usullari haqida ma'lumot berilgan.
Xatolik koeffitsientlari usuli: Avtomatik boshqarish tizimlarida xatolik tushunchasi, xatolik koeffitsiyentlari usuli, uning mohiyati va qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
Holat o'zgaruvchilari sxemalari: Holat o'zgaruvchilari tushunchasi, ularning vektor-matritsa ko'rinishida ifodalanishi, holat o'zgaruvchilari sxemalarini qurish usullari va ularning o'zaro bog'liqligi haqida ma'lumot berilgan.
Turg'unlikni ta'minlash va turg'unlik zaxirasini oshirish: Turg'unlikni ta'minlash va turg'unlik zaxirasini oshirish usullari, jumladan LACHXni qurish, korreksiya sxemalarini tanlash va ularning qiyosiy baholanishi haqida ma'lumot berilgan.