Yer rentasi va uning turlari. Agrar sohaning milliy iqtisodiyotda tutgan o’rni
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi qishloq va suv xo'jaligi vazirligi Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti tomonidan tayyorlangan "Iqtisodiy nazariya asoslari" kafedrasining "Iqtisodiy nazariyasi" fanidan kurs ishidir. Unda yer rentasi va uning turlari, agrar sohaning milliy iqtisodiyotda tutgan o'rni kabi mavzular yoritilgan. Kitob O'zbekiston qishloq xo'jaligining hozirgi holati, rivojlanish tendensiyalari, muammolari va istiqbollarini tahlil qilishga qaratilgan. Asosiy e'tibor agrar islohotlar, fermer xo'jaliklarining roli va yer resurslaridan oqilona foydalanish masalalariga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Qishloq xo'jaligining respublika iqtisodiyotida tutgan o'rni: Ushbu mavzuda O'zbekiston iqtisodiyotida qishloq xo'jaligining ahamiyati, ishlab chiqarish hajmi, tarkibiy o'zgarishlar, ekin maydonlarining optimallashtirilishi va mahsulotlar turlari bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, qishloq xo'jaligi mahsulotlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi va aholi bandligi kabi ko'rsatkichlar tahlil qilinadi.
- Yer maxsus iqtisodiy resurs. Renta to'g'risidagi nazariyalar: Yerning iqtisodiy resurs sifatidagi xususiyatlari, uning unumdorligi, egalik shakllari, foydalanish huquqi va renta tushunchasi yoritiladi. Renta nazariyalarining tarixi, fiziokratlar, klassik iqtisodchilar va zamonaviy qarashlar haqida ma'lumot beriladi.
- Yer rentasi va uning turlari: Yer rentasining mohiyati, tarixiy shakllari, turlari (absolyut, differensial, monopol) va ularning vujudga kelish sabablari tahlil qilinadi. Yer uchastkalarining unumdorligi, joylashuvi, bozor narxlari va boshqa omillarning rentaga ta'siri ko'rsatiladi.
- O'zbekistonda agrar islohotlar va ularni chuqurlashtirishning asosiy yo'nalishlari: O'zbekistonda agrar sohada amalga oshirilgan islohotlar, ularning bosqichlari, mulkchilik shakllaridagi o'zgarishlar, fermer xo'jaliklarining rivojlanishi, yer munosabatlari, qishloq xo'jaligini intensiv rivojlantirish, melioratsiya, texnika bilan ta'minlash va suv resurslaridan foydalanish masalalari yoritiladi.