Алмашинган анилинларнинг гликол, дигликол ва салицил кислоталар билан реакцияларини ўрганиш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekiston Milliy universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi kengash tomonidan tasdiqlangan. Tadqiqotda Xurramov Elyor Narzullayevich tomonidan olib borilgan ilmiy ishlar doirasida alma- shintirilgan anilinlarning glikol, diglikol va salitsil kislotalar bilan reaksiyalari oʻrganilgan. Tadqiqotning asosiy maqsad- va vazifalari aniq belgilab olingan hamda ushbu tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati batafsil yoritilgan. Xususan, turli reagentlar yordamida yangi organik birikmalar sintez qilingan va ularning tuzilishi zamonaviy usullar bilan aniqlangan. Shuningdek, sintz qilingan birikmalarning baʼzi biologik va kimyoviy faolligi tadqiq etilgan. Tadqiqotda olingan natijalar Oʻzbekiston Respublikasining farmatsevtika sanoatini rivojlantirish yoʻnalishiga mos kelishi taʼkidlangan. Avtoreferatda tadqiqotning dolzarbligi, olingan natijalarning ilmiy va amaliy ahamiyati, shuningdek, ushbu tadqiqot natijalari asosida amalga oshirilgan ishlar haqida maʼlumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Glikol, diglikol va salitsil kislotalarning anilinlar bilan reaksiyalari: Ushbu mavzu doirasida glikol, diglikol va salitsil kislotalarning anilinlar bilan turli sharoitlarda olib borilgan reaksiyalari, olingan tuzlar va amidlarning tuzilishi, ularning fizik-kimyoviy va biologik xossalari oʻrganilgan. Turli katalizatorlar va eritmalar taʼsirida reaksiyalar samaradorligi oshirilgan.
- Amidlar va tuzlarning tuzilishi va xossalari: Olingan organik birikmalarning tuzilishi rentgen-struktur analiz, YB-, IK-, N va 13S YMR-spektroskopiya kabi zamonaviy usullar bilan aniqlangan. Shuningdek, moddalarning biologik va farmakologik faolligi tadqiq etilgan.
- Amid-imidol tautomeriyasi: Amid-imidol tautomeriyasining mavjudligi yoki yoʻqligi nazariy va amaliy usullar bilan oʻrganilgan. Xususan, 2-gidroksi-N-m-tolilatsitamid misolida dimer tuzilishidagi amidlarning tautomeriyaga ega emasligi aniqlangan.