Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi
Ushbu uslubiy ko'rsatma "Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi" fanidan «Binolar konstruksiyalarini montaj qilish» mavzusida kurs loyihasini tayyorlash uchun mo'ljallangan. Unda binolar va inshootlar qurilishi yo'nalishi bo'yicha ta'lim olayotgan talabalarga yo'naltirilgan. Kitobda "Qurilish" fakulteti, «Bino va inshoatlar quirilishi» kafedrasi professor-o'qituvchilari tomonidan tuzilgan. Unda qurilish jarayonlari, texnologik hisoblar, montaж uslublari, kran tanlash, mehnat sarfi va ish haqi hisobi kabi muhim masalalar batafsil yoritilgan. Shuningdek, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Umumiy ma'lumotlar: Kurs loyihasining mohiyati, uning maqsadi va talabalardan kutilayotgan nazariy bilim va amaliy ko'nikmalar haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, loyihani bajarishdan avval o'rganilishi kerak bo'lgan asosiy jarayonlar va qoidalar bayon etilgan.
- Kurs loyihasining tarkibi: Loyihaning hisob-tushuntirish yozuvi va texnologik xarita (chizma qismi)dan iboratligi, hisob-tushuntirish yozuvining asosiy bo'limlari (kirish, binoning tavsifi, moslamalarni tanlash, ijro etish uslublari va boshqalar) sanab o'tilgan.
- Texnologik hisoblar tarkibi: Kirish qismida binolar va inshootlarni yig'ma temir-beton konstruksiyalar bilan tiklashning afzalliklari, erishilgan yutuqlar va ilg'or tajribalar haqida so'z yuritiladi. Shuningdek, binoning konstruktiv sxemasi, o'lchamlari, montaj qilinadigan konstruksiyalar hajmi va yuk ushlash moslamalarini tanlash kabi masalalar bayon etiladi.
- Montaj kranlarini tanlash: Minora kranlari va o'ziyurar strelali kranlarni tanlashda zaruriy texnik parametrlar (yuk ko'taruvchanlik, balandlik, qurlov)ni aniqlash, ularning turlari va qo'llanilishi haqida ma'lumot beriladi.
- Montaj qamralmalari (uchastkalari)ning o'lchami va sonini aniqlash: Konstruksiyalar montajini usul bo'yicha tashkil etishda qamralmalarga bo'linishi, ularning o'lchamlarini aniqlashda nazarda tutiladigan omillar (texnologik va tashkiliy tanaffuslar) va turli tipdagi binolar uchun qamralma o'lchamlarini tanlash haqida ma'lumot beriladi.
- Montaj kranlarining ish unumdorligini hisoblash: Bir qavatli va ko'p qavatli binolar montaj variantlari, ularga mos keladigan kranlar va ularning bir smenalik ish unumdorligini hisoblash formulalari va usullari keltirilgan.
- Mehnat sarfi va ish haqi hisobi: Montaj va boshqa ishlarni bajarish uchun ketadigan mehnat sarfi va ish haqi hisob-kitobi "Yagona me'yorlar va narxlar" (ENiR) asosida amalga oshirilishi, bu jarayonlarni aks ettiruvchi jadvallar va hisoblash usullari ko'rsatilgan.
- Montaj variantlarini texnik-iqtisodiy jihatdan taqqoslash: Har bir montaj varianti uchun texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlarni hisoblash va ularni taqqoslash orqali eng maqbul variantni tanlash usullari bayon etilgan.
- Transport vositalarini tanlash: Konstruksiyalarni montaj zonasiga yetkazib berish uchun zarur bo'lgan transport vositalarini tanlash, ularning sig'imi, turi va safar davomiyligini hisoblash usullari tushuntirilgan.
- Texnologik hisob jadvali. Montaj ishlarini bajarish grafigi (chiziqli yoki siklogramma): Montaj ishlarini vaqt va fazoda tasvirlash uchun siklogramma yoki ish grafiklarini tuzish, ularning bajarilish ketma-ketligi va davomiyligini aniqlash usullari ko'rsatilgan.
- Texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlar hisobi: Montaj jarayonlari uchun asosiy texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlarni hisoblash va ularning ahamiyati haqida ma'lumot beriladi.
- Montaj ishlarini xavfsiz bajarishga oid tadbirlar: Montaj jarayonida xavfsizlikni ta'minlash bo'yicha amalga oshirilishi zarur bo'lgan tadbirlar, jumladan, montaj zonalarni o'rash, yoritish, moslamalarni tanlash va boshqa muhim masalalar bayon etilgan.
- Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: Kurs loyihasini tayyorlashda foydalanilgan asosiy adabiyotlar va manbalar ro'yxati keltirilgan.