Артериал гипертензия синдромини номедикаментоз даволаш усулларининг самарадорлик даражасига қиёсий баҳо
Ushbu tadqiqot O'zbekistonda yoshlarda arterial gipertenziyani (AG) davolash va oldini olish bo'yicha mavjud muammolarni yoritadi. Asosiy e'tibor nomedikamentoz usullarning samaradorligini baholashga qaratilgan. Kitobda AGning sabablari, rivojlanish mexanizmlari, diagnostikasi, va davolash usullari, jumladan, turmush tarzi o'zgarishlari, parhez, jismoniy faollik, psixo-emotsional omillarning ta'siri batafsil o'rganilgan. Shuningdek, qon bosimi, lipid metabolizmi, gemostaz ko'rsatkichlari va boshqa omillarning o'zaro bog'liqligi tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida sog'liqni saqlash tizimi uchun amaliy tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Arterial gipertenziya (AG)ning dolzarbligi va tarqalishi: Arterial gipertenziya global miqyosda keng tarqalgan muammo bo'lib, yurak-qon tomir kasalliklari va o'limning asosiy sabablaridan biridir. O'zbekistonda ham ushbu kasallikning tarqalishi yuqori, ayniqsa yoshlarda ham ko'zga tashlanmoqda. Kitobda AGning dunyo va O'zbekistondagi epidemiologik holati, uning sabablari va risk omillari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- AGning rivojlanish mexanizmlari va risk omillari: Arterial gipertenziyaning rivojlanishida irsiy moyillik, noto'g'ri turmush tarzi (chekish, alkogol iste'moli, noto'g'ri ovqatlanish, jismoniy faollikning yetishmasligi), stress, semirish, dislipidemiyalar kabi ko'plab omillar rol o'ynaydi. Tadqiqotda ushbu omillarning yoshlarda AG rivojlanishiga ta'siri o'rganilgan.
- AGni davolashning nomedikamentoz usullari: Kitobda arterial gipertenziyani davolashda dorilarsiz usullarning ahamiyati ta'kidlanadi. Jumladan, sog'lom turmush tarzi, parhez, jismoniy faollikni oshirish, psixo-emotsional stressni boshqarish kabi usullarning samaradorligi tahlil qilingan. 'Salomatlik maktablari'ni tashkil etish va ularning samaradorligi ham ko'rsatib berilgan.
- AG bilan kasallangan bemorlarning ko'rsatkichlari: Tadqiqot doirasida bemorlarning yoshi, jinsi, anamnezi, turmush tarzi, lipid profili, gemostaz ko'rsatkichlari va boshqa omillar bo'yicha to'plangan ma'lumotlar statistik tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida AG bilan kasallangan yoshlarda sog'lom yoshlarga nisbatan qanday farqlar mavjudligi aniqlangan.
- Tadqiqot natijalari va amaliy tavsiyalar: Tadqiqot yakunlari asosida arterial gipertenziyani oldini olish va davolash bo'yicha aniq tavsiyalar berilgan. Xususan, profilaktik tadbirlarning ahamiyati, birlamchi tibbiyot muassasalarining roli va 'Salomatlik maktablari'ni yanada keng joriy etish zarurati ta'kidlangan.