Парамагнит ионлар орасида ўзаро алмашинув
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti VO(II), Cr(III), Mn(II), Ni(II) va Cu(II) kabi paramagnit ionlarining turli organil ligadlar bilan hosil qilgan kompleks birikmalarining tuzilishi, tabiatini va ular orasidagi o'zaro almashinuv mexanizmlarini tadqiq etishga bag'ishlangan. Tadqiqotda yangi liga ligandlar sintez qilinib, ularning tuzilishi va kompleks hosil qilish xossalari o'rganilgan. Kvant-kimyoviy hisoblashlar yordamida kompleks birikmalarning elektron tuzilishi, geometrik va energetik parametrlari aniqlangan. Shuningdek, olingan birikmalarning biologik faolligi va antioksidant xossalari tekshirilgan. Tadqiqot natijalari asosida qishloq xo'jaligi uchun samarali o'simlik o'stirish stimulyatorlari yaratilgan.
Asosiy mavzular
- Yangi liga ligandlar sintezi va tadqiqoti: Ortogidroksilkarbonil birikmalari va benzoyilasetonning digidrazonlari bilan digidrazidlarining kondensatsiya reaksiyalari asosida 15 ta yangi organik liga ligandlar sintez qilingan va ularning turli ta'utomer shakllari aniqlangan.
- Paramagnit kompleks birikmalar sintezi va tadqiqoti: Olingan liga ligandlar bilan VO(II), Cr(III), Mn(II), Ni(II) va Cu(II) ionlarining monoyadroli, gomoyadroli va geteroyadroli kompleks birikmalari sintez qilingan. Bu komplekslarning tarkibi, tuzilishi va xossalari elementli analiz, ИК-, ЯМР H-, ЭПР spektroskopiya hamda kvant-kimyoviy usullar yordamida aniqlangan.
- Kvant-kimyoviy hisoblashlar va biologik faollik: Kvant-kimyoviy hisoblashlar natijasida kompleks birikmalarning elektron tuzilishi, geometrik va energetik parametrlari aniqlangan. Shuningdek, olingan liga ligandlar va ularning komplekslarining biologik faolligi va antioksidant xossalari PASS dasturi yordamida baholangan.
- Qishloq xo'jaligida qo'llanilishi: Tadqiqot natijalari asosida Cr3+, Mn2+ va Cu2+ mikroelementlarini o'z ichiga olgan yangi samarali stimulyatorlar yaratilgan bo'lib, ular paxta hosildorligini oshirishga va kasalliklarga chidamliligini ko'tarishga yordam beradi.