Изохинолин қатори моддаларининг юқори самарали суюқлик хроматографияси
Ushbu dissertatsiya ishi O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi O‘simlik moddalari kimyosi institutida hamda Samarqand davlat universiteti organik kimyo kafedrasida tadqiqotlar olib borilgan ilmiy ishning natijalari asosida tayyorlangan. Tadqiqotning maqsadi – izoxino-lin qatori moddalarini yuqori samarali suyakli xromatografiya (YCSSX) usuli yordamida ajratish va ularning fizik-kimyoviy xarakteristikalarini, jumladan, tutuvchi parametrlari, termodinamikasi va kinetikasini o‘rganishdan iborat. Ishda izoxino-lin va pirimidinon-4 hosilalarining YCSSX dagi tutuvchi qonuniyatlari, ularning molekulyar tuzilishi va fizik-kimyoviy xossalari bilan bog‘liqligi o‘rganilgan. Shuningdek, kondensatsiya va sikllanish kabi reaksiyalarining kinetik parametrlari aniqlangan. Tadqiqot natijalari asosida ishlab chiqilgan usullar turli sintetik va tabiiy moddalar hamda chiqindi suvlarning ekologik monitoringida qo‘llanilishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YCSSX) usuli: Tadqiqotda izoxino-lin va pirimidinon-4 hosilalarini ajratish va tahlil qilishda YCSSX usulining qo‘llanilishi, uning afzalliklari, usulning asosiy tamoyillari va tadbiq etilgan modellari (Snayder-Sochevinskiy va Skott-Kucher modellari) batafsil yoritilgan.
- Tutuvchi qonuniyatlar va molekulyar tuzilishning bog‘liqligi: Izoxino-lin va pirimidinon-4 hosilalarining YCSSX dagi tutuvchi qonuniyatlari, ularning fizik-kimyoviy va topologik parametrlar bilan bog‘liqligi, jumladan, molekulyar tuzilishi va elektronga xos xususiyatlarining tutuvchi vaqtiga ta’sirini o‘rganishga bag‘ishlangan.
- Reaksiyalar kinetikasi va termodinamikasi: Tadqiqotda izoxino-lin hosilalarining sintezi jarayonida sodir bo‘ladigan kondensatsiya va sikllanish reaksiyalarining kinetik parametrlari, jumladan, faollanish energiyasi, reaksiya tartibi va boshiqligi aniqlangan. Shuningdek, sorbsiya jarayonlarining termodinamik xususiyatlari, jumladan, Gibss energiyasi, entalpiya va entropiyasi hisoblab chiqilgan.