Javobgarlikadan vajazodan ozod qilish sabablari:ularning farqli jihatlari hamda qonunchilik talablari
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasida jinoiy javobgarlik va jazodan ozod qilish asoslari, ularning farqli jihatlari ilmiy va amaliy jihatdan tatdiq etilgan. Kitobda jinoyat huquqi nazariyasini rivojlantirish va O'zbekiston Respublikasi Jinoyat va Jinoyat-protsessual kodeksiga o'zgartirishlar kiritish bo'yicha takliflar ishlab chiqilgan. Shuningdek, xorijiy davlatlar qonunchiligidagi tegishli normalar tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Javobgarlikdan va jazodan ozod qilish asoslari tushunchasi, belgilash zarurati: Ushbu mavzu jinoyat huquqi nazariyasida jinoiy javobgarlikdan va jazodan ozod qilish tushunchasini, uning huquqiy asoslarini, tarixiy rivojlanishini va xorijiy qonunchilikdagi o'rinlarini tahlil qiladi. Jumladan, O'zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining tegishli moddalari asosida bu institutning mohiyati va turlari yoritilgan.
- Javobgarlikdan va jazodan ozod qilish institutining retrospektiv tahlili: Mavzu jinoyat huquqi tarixida jinoiy javobgarlikdan va jazodan ozod qilish institutining rivojlanish bosqichlarini, turli davrlarda qo'llanilgan shakllarini, xususan, qadimgi Rus davlati, musulmon huquqi, Chor Rossiyasi va Sovet davri qonunchiligidagi o'zgarishlarni qamrab oladi.
- Javobgarlikdan va jazodan ozod qilish asoslarining xorijiy qonunchilik talablari: Ushbu qismda turli xorijiy davlatlar, jumladan Ispaniya, Polsha, Janubiy Koreya, Fransiya, Germaniya, Rossiya, Yaponiya qonunchiligida jinoiy javobgarlikdan va jazodan ozod qilish institutining qo'llanilishi, asoslari va turlari tahlil qilingan. Ushbu mamlakatlarning qonunchiligi bilan O'zbekiston Respublikasi qonunchiligi solishtirilgan.
- Javobgarlikdan ozod qilish asoslarining nazariy-huquqiy jihatlari: Mavzu O'zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksida belgilangan javobgarlikdan ozod qilishning turlari (JK 64-68-moddalar) va ularning huquqiy asoslarini batafsil o'rganadi. Javobgarlikdan ozod qilishning dikretsion va imperativ turlari, shaxsga va qilmishga bog'liq holatlar bo'yicha tasnifi hamda amnistiya va afv etish kabi institutlar tahlil qilinadi.
- Qilmishga bog‘liq bo‘lgan holatlarga ko‘ra jazodan ozod qilish asoslari: Ushbu mavzu jazodan ozod qilishning qilmishga bog'liq holatlarga ko'ra turlarini, jumladan, jazoni ijro etish muddatining o'tib ketganligi munosabati bilan jazodan ozod qilish (JK 69-modda) va amnistiya akti yoki afv etish asosida jazodan ozod qilish (JK 76-modda) kabi asoslarni o'rganadi.
- Shaxsga bog’liq bo‘lgan holatlarga ko‘ra jazodan ozod qilish asoslari: Mavzu shaxsga bog'liq bo'lgan holatlarga ko'ra jazodan ozod qilish asoslarini tahlil qiladi. Jumladan, shaxsning ijtimoiy xavfliligini yo'qotishi (JK 70-modda), chin ko'ngildan pushaymon bo'lishi (JK 71-modda), shartli hukm qilish (JK 72-modda) va jazoni o'tashdan muddatidan oldin shartli ozod qilish (JK 73-modda) kabi asoslar o'rganilgan.