Тўсиқ конструкциялар учун кўмир чиқиндилари асосидаги ғовак тўлдиргичли енгил бетонларнинг хоссалари ва технологик хусусиятлари
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi Arxitektura-qurilish instituti va Namangan muhandislik-qurilish instituti tomonidan bajarilgan ilmiy-tadqiqot ishi hisoblanadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi ko'mir qazib olish chiqindilari asosida yangi g'ovak to'ldiruvchilar yordamida olingan yengil betonlarning tuzilishi, texnologiyasi va xossalari bilan tanishish hamda ularning energiya samarador uylar qurilishida qo'llanilishini yaxshilashdan iborat. Tadqiqot davomida ko'mir chiqindilari va mahalliy xomashyolar asosida tayyorlangan g'ovak to'ldiruvchilardan foydalanilgan holda yengil betonlar ishlab chiqilgan hamda ularning texnik-iqtisodiy samaradorligi baholangan. Ishda olingan natijalar asosida energiya samarador yengil betonlardan tayyorlangan devor bloklari ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tədqiqotın obyekti və predmeti: Tədqiqotın obyekti - təbii xammal və istehsal tullantıları əsasında gövdəli tullantılardan yengil betonlardır. Tədqiqotın predmeti - karbon tullantıları, kvars porfiri və s. əsasında gövdəli tullantılardan yengil betonların strukturları, texnoloji xassələri, fiziki-mexaniki, fiziki-kimyəvi və texniki-iqtisadi göstəriciləridir.
- Tədqiqotın məqsədi və vəzifələri: Tədqiqotın məqsədi - kömür hasilatı tullantıları əsasında yeni gövdəli tullantılarla yengil betonun strukturunun, texnologiyasının və xassələrinin xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək və enerji-effektiv yaşayış binalarının istifadəsi üçün onların istifadəsi üçün xassələrini yaxşılaşdırmaqdır. Tədqiqotın vəzifələri - gövdəli tullantıların strukturunu və xassələrini yaxşılaşdıran yeni süni gövdəli tullantıların hazırlanması və tərkibinin müəyyən edilməsi, kömür tulunun tərkibinə əlavə edilmiş kiçik tullantıların betonun strukturuna və möhkəmliyinə təsiri, Özbəkistanın kəskin kontinental iqlim şəraitində, mənzil binaları üçün gövdəli tullantılardan hazırlanmış yengil beton divar bloklarının fiziki-mexaniki xassələri, istilik ötürücülüyü və s. müəyyən etməkdir.
- Tədqiqotın elmi yeniliyi: Angren İES külünün kömür hasilatı tullantıları əsasında kvars porfiri və kömür tullantıları əsasında yengil betonun möhkəmliyini artırmaq üçün mineral əlavə kimi istifadəsi əsaslandırılmışdır. Sement sərfinin azaldılması məqsədilə yerli İES-dən çıxan kömür küllərinin istifadəsi və onun fiziki-kimyəvi, infraqırmızı, elektron mikroskopik və termogravimetrik təhlil üsulları ilə tədqiqi.
- Tədqiqotın elmi və praktiki əhəmiyyəti: Tədqiqatın elmi əhəmiyyəti, yeni gövdəli doldurucular əsasında yengil beton istehsalının elmi nəzəriyyələrinin təhlilindən və bu doldurucuların təsirinin müəyyənləşdirilməsindən ibarətdir. Tədqiqatın praktik əhəmiyyəti, enerji sərfiyyatını azaltan və istilik texniki göstəriciləri yaxşılaşdıran yengil beton divar bloklarının kütləvi istehsalına imkan yaradılmasıdır.