Сурхондарё этнографизмларининг лексикографик хусусиятлари
Ushbu avtoreferat Surxondaryo viloyati aholisi nutqidagi etnofografizmlarning leksikografik xususiyatlariga bag'ishlangan. Tadqiqotda jahon va o'zbek tilshunosligida etnografiglarning o'rni, ularning lug'atlashuvi, izohlana boshlanishi va rivojlanishi masalalariga urg'u berilgan. Xususan, Surxondaryo etnografigzmlarini ideografik va tematik jihatdan tasniflash, ularning leksikografik tasvirining nazariy va amaliy jihatlari o'rganilgan. Tadqiqot natijasida Surxondaryo etnografigzmlariga bag'ishlangan lug'at tuzishning nazariy asoslari takomillashtirilgan va O'zbekiston milliy lug'atlariga qo'shimchalar kiritish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqotda shuningdek, ilmiy-amaliy hamda lingvistik jihatdan muhim tavsiyalar va xulosalar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Tadqiqot mavzusining dolzarbligi va zaruriyati, uning jahon va o'zbek tilshunosligidagi o'rni, muammoning o'rganilganlik darajasi, ilmiy yangiligi, nazariy va amaliy ahamiyati, ob'ekti va predmeti, natijalarning ishonchliligi va joriy qilinishi haqida ma'lumot beriladi.
- 1-bob. Jahon etnografigiya leksikografiyasi: talqin va muammolar: Jahon tilshunosligida etnografiglarning leksikografik tadqiqi, o'zbek lug'atchiligi tarixida milliy madaniy leksiyalarning berilishi va hozirgi o'zbek leksikografiyasida etnografiglarning tavsifi tahlil qilinadi.
- 2-bob. O'zbek tili izohli lug'atlarida etnografigzlarning qiyosiy tahlili: Ikki va besh jildli izohli lug'atlarda keltirilgan etnografig birikmalarning qiyosiy, etimologik, statistik, semantik-struktural jihatdan tahlil qilinadi. Etnografiglarning lug'atlarda aks ettirish usullari, milliy urf-odat, marosim, an'analar, xalqning qadimgi turmush tarzi bilan bog'liq etnomadaniy predmetlar nomini etnografig nuqtai nazardan berilishi o'rganiladi.
- 3-bob. Surxon etnografig mavzu qisqacha izohli lug'ati va uning muammosi: Surxondaryo aholisi nutqida uchraydigan etnografig leksik qatlamni etnografig tadqiq qilish jarayonida olingan ilmiy natijalar asosida etnografigizm ko'rinishlari va ularning leksikografik tasviri yoritiladi.
- Xulosa: Tadqiqot natijalarining umumiy xulosalari, uslubiy va nazariy yutuqlari hamda kelajakdagi tadqiqotlar uchun tavsiyalar keltirilgan.