“Туркий тиллар учун электрон таржиманинг моделлари ва алгоритмлари (ўзбек тилидан қорақалпоқ тилига таржима мисолида)”

Ushbu dissertatsiya oʻzbek va qozoq tillari uchun elektron tarjimonlarni yaratishga bagʻishlangan. Tadqiqotda lingvistik va matematik modellardan foydalangan holda, ikki til oʻrtasidagi tarjima jarayonini avtomatlashtirish usullari koʻrib chiqilgan. Jumladan, soʻz yasalishi, gap tuzilishi va matnni tarjima qilish jarayonlari uchun algoritmlar ishlab chiqilgan. Shuningdek, elektron lugʻat va maʼlumotlar bazasini yaratish masalasi ham koʻtarilgan. Tadqiqot natijalari elektron tarjimon dasturlarini yaratishda va turkiy tillarni tadqiq qilishda muhim ahamiyatga ega.

Asosiy mavzular

• Turkiy tillar uchun elektron tarjima: Turkiy tillar, xususan, oʻzbek va qozoq tillari uchun elektron tarjima modellarini ishlab chiqish va algoritmlarni yaratish asosiy masala qilib olingan. Tarjima jarayonini avtomatlashtirish usullari, jumladan, lingvistik va matematik modellardan foydalanish koʻrib chiqilgan.
• Soʻz yasalishi va gap tuzilishi: Oʻzbek va qozoq tillarida murakkab soʻzlar yasalishi va oddiy hamda murakkab gaplar tuzilishi uchun matematik modellar va algoritmlar ishlab chiqilgan.
• Elektron lugʻat va maʼlumotlar bazasini yaratish: Ikki tilli elektron lugʻat va tarjimon maʼlumotlar bazasini yaratish algoritmlari, soʻzlarni qidirish va matnlarning oʻzaro tarjimasini aniqlash masalasi koʻrib chiqilgan.
• Dasturiy taʼminotni ishlab chiqish: Turkiy tillar uchun elektron tarjimon dasturiy majmuasini yaratish jarayoni, jumladan, IDEF0 modeli, funksional tuzilma va IDEF1x modeli ishlab chiqilgan. Shuningdek, foydalanuvchi interfeysi ham yaratilgan.