Нутқ товушларини таниш алгоритмини ишлаб чиқиш
Ushbu maqola nutq signallarini avtomatik tanish muammosiga bag'ishlangan bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti tomonidan nashr etilgan "TATU XABARLARI" jurnalining 2019-yildagi 3(51)-sonida chop etilgan. Maqolada nutq signallarini qayta ishlash, xususan, spekrogramma (tasvir) yordamida nutqni tanish usullari, jumladan, O'zbek tilidagi unli tovushlarni aniqlash va ularning o'zaro o'xshashligini korrelyatsion tahlil qilish usullari batafsil yoritilgan. Tadqiqotda nutqni tanish algoritmlarini ishlab chiqish va ularning samaradorligini oshirish yo'llari ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Nutq signallarini avtomatik tanish: Maqolada nutq signallarini avtomatik tanishning zamonaviy axborot texnologiyalari, telekommunikatsiya, IP-telefoniya, video-konferensiya, aqlli uy loyihalari va boshqa sohalarda qo'llanilishi hamda uning muhimligi haqida so'z yuritiladi.
- Nutq signallarini spekrogramma yordamida tanish: Nutq signallarini tanishning eng samarali usullaridan biri sifatida spekrogramma (tasvir) yordamida tanish usuli keltiriladi. Ushbu usulda nutq signallari chastota sohasida qayta ishlanib, spekrogrammalar hosil qilinadi va ular tahlil qilinadi.
- O'zbek tilidagi unli tovushlarni tanish: Maqolada O'zbek tilidagi oltita unli harflar (a, e, i, o, y, o‘)ni tanishga mo'ljallangan algoritmni ishlab chiqish ko'rib chiqiladi. Unli tovushlarning spekrogrammalarini hosil qilish va ularning o'zaro o'xshashligini korrelyatsion tahlil qilish usullari tahlil qilinadi.
- Spekrogramma hosil qilish bosqichlari: Maqolada nutq signallaridan spekrogramma hosil qilish jarayonining asosiy bosqichlari (signalni segmentlarga bo'lish, oyna bilan ishlov berish, spektral koeffitsientlarni aniqlash, spekrogrammani hosil qilish) tasvirlangan.
- Korrelyatsion tahlil: Spektrogrammalar asosida nutq signallarini bir-biridan farqlash uchun korrelyatsion tahlil usulidan foydalaniladi. Bu usul orqali tovushlarning o'zaro o'xshashligi aniqlanadi.