“Bаlоg’атgа еtish fiziоlоgiyasi vа gigiеnаsi”

Ushbu kitob "Balog'atga etish fiziologiyasi va gigienasi" faniga oid ma'ruzalar matnidir. U O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim standarti asosida tuzilgan dasturga muvofiq yozilgan bo'lib, unda jahondagi rivojlangan mamlakatlarda qo'llanilayotgan yangiliklar, insonning genetik injeneriyasi texnologiyalari asosida o'smirlarda sodir bo'layotgan fiziologik jarayonlar, organlar tuzilishi, kasalliklar, ularni oldini olish va gigienik talablar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitob bakalavrlar, mutaxassislar, o'qituvchilar va o'quvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Balog'atga etish fiziologiyasi va gigienasi fani va uning maqsadlari: Fanning maqsadlari, vazifalari, tibbiyot sohasiga hissa qo'shgan vatandoshlar, bolalarning o'sishi va rivojlanishi qonuniyatlari, kursning hayotdagi o'rni, anatomiyasi, fiziologiyasi, gigienasi predmeti, o'sish, rivojlanish, biologik va ijtimoiy rivojlanish, irsiy belgilar kabi tushunchalar haqida ma'lumot beriladi.
Nerv sistemasi: Nerv sistemasining tuzilishi, funksiyalari, bosh miyaning stvol qismi, bosh miya yarim sharlari, nerv sistemasining vegetativ qismi, neyronlar, aksonlar, dendritlar, sinapslar, nerv to'qimasining xususiyatlari, reflektor yoyi, orqa miya tuzilishi va funksiyalari, markaziy va periferik nerv sistemasi haqida ma'lumotlar beriladi.
Oliy nerv faoliyati: Shartli va shartsiz reflekslar, I.P. Pavlov ta'limoti, determinizm prinsipi, shartli reflekslarning hosil bo'lishi, uyqu, tush ko'rishning fiziologiyasi, oliy nerv faoliyatining tiplari, charchash va uning oldini olish kabi mavzular yoritiladi.
Analizatorlarning yoshga oid fiziologiyasi: Analizatorlarning ahamiyati, roli va xossalari, ko'ruv analizatori, eshituv analizatori va gigienasi, hid va teri analizatorlari, adekvat ta'sirot, adaptasiyalanish, o'zaro ta'siri, ko'z tuzilishi, ko'z nuqsonlari, ko'z gigienasi, quloq tuzilishi, quloq gigienasi, hid bilish, teri sezgilari kabi ma'lumotlar keltirilgan.
Tayanch - harakatlanishi apparatining yoshga bog'liq xususiyatlari: Tayanch-harakatlanish sistemasi, suyaklarning tuzilishi va tarkibi, suyaklarning yoshga bog'liq xususiyatlari, muskullar va ularning funksiyasi hamda ishlashi, tayanch-harakatlanish sistemasining rivojlanishida jismoniy tarbiya va mehnatning roli, skelet, suyaklar, muskullar, jismoniy tarbiya, qad-qomat, suyak o'sishi, muskullar ishlashi, muskullar charchashi kabi tushunchalar haqida ma'lumotlar beriladi.
Qon. Qon aylanish sistemasi: Organizmning ichki tuzilishi, qonning funksiyalari va xossalari, qon aylanish, limfa aylanish, qon va limfa miqdori, qon tarkibi, qon plazmasi, shaklli elementlari, eritrositlar, leykositlar, trombositlar, qon gruppalari, qon ivishi kabi mavzular yoritiladi.
Yurak tomir sistemasining rivojlanishi va faoliyatining yoshga bog'liq xususiyatlari: Yurakning tuzilishi va ishi, katta va kichik qon aylanish doirasi, yurak va qon tomirlar faoliyatining nerv-gumoral boshqarilishi, yurak avtomatiyasi, qon bosimi, tomir urishi kabi mavzular haqida ma'lumot beriladi.
Nafas olish fiziologiyasi va gigienasi: Nafas olishning ahamiyati, nafas olish organlarining tuzilishi, nafas olish akti, o'pkaning hayotiy sig'imi, nafas olish harakatlarining boshqarilishi, burun bo'shlig'i, hiqildoq, traxeya, bronxlar, o'pka, nafas markazi kabi tushunchalar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ichki sekresiya bezlari. Hazm qilish organlari hamda modda va energiya almashinuvi: Tashqi, ichki va aralash sekresiya bezlari haqida umumiy tushuncha, ovqat hazm qilish organlari va ularning vazifalari, moddalar almashinuvi va uning organizm hayot faoliyati uchun ahamiyati, gipofiz, qalqonsimon bez, buyrak usti bezlari, jinsiy bezlar, ovqat hazm qilish, ichak, jigar kabi tushunchalar haqida ma'lumotlar beriladi.