Computing fuzzy integral of the basis of fuzzy mesure
Ushbu maqolada paxta navlarini tanlash muammosini hal qilish uchun "Soft Computing" usullaridan, xususan, fuzzy integral va fuzzy measure (noaniq o'lchov)dan foydalanish bo'yicha usul va algoritm taqdim etiladi. Tadqiqotda paxta navlarini biologik va texnologik ko'rsatkichlariga ko'ra baholash va ularning sharoitlarga mosligini aniqlash asosiy maqsad qilib olingan. Fuzzy integral yordamida turli baholash elementlarining noaniq ma'lumotlari birlashtirilib, eng maqbul variantni aniqlash yo'llari ko'rsatilgan. Maqolada fuzzy integralni hisoblash va uni amaliyotda qo'llash bo'yicha batafsil hisob-kitoblar va misollar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Fuzzy Measure (Noaniq o'lchov): Tadqiqotda fuzzy measure (noaniq o'lchov) tushunchasi, uning xossalari va uni qurish usullari bayon etilgan. Fuzzy measure bu noaniq ma'lumotlar ustida o'lchovlar o'tkazish va ularni miqdoriy baholash imkonini beradi. Gumon Sugeno formulasi yordamida fuzzy measureni hisoblash usuli keltirilgan.
- Fuzzy Integral (Noaniq integral): Fuzzy integral – bu turli noaniq baholashlarni umumlashtiruvchi va ularni yagona qiymatga keltiruvchi integraldir. Ushbu maqolada Sugeno fuzzy integrali turlari va uni hisoblash usullari, jumladan, fuzzy zichliklar (fuzzy densities) yordamida integralni aniqlash va hisoblash qadamlari batafsil ko'rsatilgan.
- Paxta navlarini tanlashda fuzzy usullardan foydalanish: Maqolaning asosiy maqsadi – paxta navlarini ularning biologik va agrotexnik xususiyatlari asosida, noaniq sharoitlarda tanlashdir. Tadqiqotda fuzzy measure va fuzzy integral yordamida paxtaning to'rtta navi (C-4727, Toshkent 1, 159-F, 108-F) ko'rsatkichlari baholanib, eng yaxshi navni aniqlash uchun amaliy hisoblashlar bajarilgan.