The importanсe of the work "Tarixi Rashidiy" in the study of the medieval history of central asia
Ushbu maqola Mirzo Muhammad Haydar tomonidan yozilgan «Tarixi Rashidiy» asarini tahlil qiladi. Asar Oʻrta Osiyo oʻrta asrlar tarixini, xususan, Chigʻatoy hukmdorlari davrini oʻrganishda muhim manba ekanligi taʼkidlanadi. Muallif «Tarixi Rashidiy»ning yozilish sanasi, tuzilishi, Undagi maʼlumotlarning ilmiy asosliligi va Qashqar, Yorkend, Xoʻtan viloyatlari, shuningdek, Moʻgʻuliston tarixi haqidagi qimmatli maʼlumotlari haqida batafsil toʻxtalib oʻtadi. Shuningdek, V.V. Velyaminov-Zernov kabi sharqshunoslarning ushbu asarga boʻlgan munosabati ham keltiriladi. Maqolada «Tarixi Rashidiy»ning «Boburnoma»dan keyingi oʻrni, uning Sharq mimorati sanʼati asari sifatida baholanishi haqida ham soʻz boradi.
Asosiy mavzular
- “Tarixi Rashidiy” asarining oʻrni: Maqolada Mirzo Muhammad Haydar qalamiga mansub “Tarixi Rashidiy” asarining Oʻrta Osiyo tarixini, xususan, oʻrta asrlar davrini oʻrganishdagi muhimligi va oʻrni haqida soʻz yuritiladi. Asarning oʻziga xosligi va tarixshunoslikdagi oʻrni alohida taʼkidlanadi.
- Asarning tuzilishi va mazmuni: Maqolada “Tarixi Rashidiy” asarining ikki qismdan iboratligi, birinchi qismida moʻgʻullar tarixi, ikkinchi qismida esa muallifning shaxsiy xotiralari va xizmatlari aks etgani haqida maʼlumot beriladi. Shuningdek, asarda keltirilgan geografik, ijtimoiy-siyosiy va madaniy maʼlumotlarning ahamiyati tushuntiriladi.
- Sharqshunoslarning asarga munosabati: Maqolada V.V. Velyaminov-Zernov kabi taniqli sharqshunoslarning “Tarixi Rashidiy” asari haqidagi fikrlari keltirilgan. Ular asarning ilmiy qiymatini, ayniqsa, Chigʻatoy hukmdorlari tarixini oʻrganishdagi ahamiyatini taʼkidlaydilar.