Бухоро-Хива чўл ҳудудлари кўчма қум ва тупроқларини мустаҳкамлаш учун самарали композициялар ишлаб чиқиш ва қўллаш
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Budaxoro-Xiva cho'l hududlaridagi ko'chma tuproq va qumlarni mustahkamlash uchun samarali kompozitsiyalarni ishlab chiqish va qo'llashga bag'ishlangan. Tadqiqotda bu hududlardagi tuproq va qumlarning mineralogik, kimyoviy, tuz va granulometrik tarkibi o'rganilgan, shuningdek, mahalliy gil minerallari va sanoat chiqindilaridan foydalangan holda mustahkamlovchi vositalar yaratilgan. Tadqiqot natijalari tuproqni mustahkamlashning ikki bosqichli texnologiyasini taklif qiladi, bu esa shamol va suv eroziyasiga chidamliligini oshiradi va ekologik vaziyatni yaxshilaydi. Ishlab chiqilgan texnologiyaning iqtisodiy samaradorligi ham hisoblab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Cho'l hududlaridagi ko'chma tuproq va qumlarning ekologik muammolari va ularni mustahkamlash yo'llari: Birinchi bobda Buxoro-Xiva mintaqasidagi ko'chma tuproq va qumlarning tarkibi, xossalari va ularni kimyoviy melioratsiya qilishning istiqbolli usullari haqida ilmiy adabiyotlar tahlil qilingan. Mavjud muammolarni hal qilish uchun yangi texnik va ekologik yechimlar topish zarurati ko'rsatilgan.
- Tajriba va tahlil usullari: Ikkinchi bobda tajriba namunalarini jismoniy-kimyoviy tadqiq qilish usullari, texnologik xususiyatlari va ularni o'rganishda ishlatiladigan jihozlar haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, Buxoro-Xiva cho'l hududlarida foydalanilmayotgan yer maydonlarini mustahkamlash parametrlari o'rganilgan.
- Mustahkamlash jarayonini o'rganish: Uchinchi bobda ko'chma tuproq va qum yuzasida mustahkam qatlam hosil qiluvchi kompozitsiya tanlangan va ularning ad’sorbsion xossalari o'rganilgan. Cho'l hududlarining o'ziga xos xususiyatlari va ularni mustahkamlash uchun gil suspensiyalarini yaratishda reagentlar va sanoat chiqindilarining ta'siri tadqiq etilgan.
- Kompozitsiyalarni ishlab chiqish va qo'llash: To'rtinchi bobda MKD (mexano-kimyoviy dispersiya) yordamida ko'chma tuproq va qumlarni mustahkamlash uchun takomillashtirilgan ikki bosqichli texnologiya ishlab chiqilgan. Bu texnologiyaning tajriba-sinov natijalari, ekologik tavsiyalar va kutilayotgan iqtisodiy samaradorlik haqida ma'lumot berilgan.