Geologiya, mineralogiya va petrografiya asoslari
Ushbu kitob «Geologiya, mineralogiya va petrografiya asoslari» o'quv qo'llanmasi bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan namunaviy dastur asosida «Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish» ta'lim yo'nalishidagi talabalar uchun tayyorlangan. Qo'llanmada yerning geologik tuzilishi va petrografiya to'g'risida umumiy tushuncha, minerallar, tog' jinslari to'g'risida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, geologik yilnoma, tektonik hodisalar, seysmik hududlarda qurilish ishlari, yer osti suvlari, ularning harakatlanish qonuniyatlari, tabiiy geologik hodisalar, muhandislik-geologik jarayonlar haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Kitobda tog' jinslarining fizik-mexanik xususiyatlarini o'rganish bo'yicha ham ma'lumotlar keltirilgan. Kitob qurilish sohasining muhandis-texnik xodimlari uchun ham foydali bo'lishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Geologiya asoslari: Yerning kelib chiqishi, shakli, tuzilishi, issiqlik rejimi, geoxronologik shkalasi, geologik davrlar va ularning xususiyatlari.
- Mineralogiya asoslari: Minerallarning turlari, kimyoviy tarkibi, fizik-mexanik xossalari, kristall tuzilishi, tog' jinslarini hosil qiluvchi asosiy minerallar.
- Petrografiya asoslari: Tog' jinslarining tasnifi, ularning paydo bo'lishi, tarkibi, tuzilishi, hamda magmatik, cho'kindi va metamorfik tog' jinslarining turlari va qurilish xossalari.
- Geologik hodisalar: Yerning ichki va tashqi kuchlariga bog'liq bo'lgan geologik hodisalar, jumladan tektonik harakatlar, seysmik hodisalar, surilish, nurash, shamol, sel, karstlanish, suffoziya, cho'kish hodisalari va ularning qurilishga ta'siri.
- Yer osti suvlari: Yer osti suvlarining paydo bo'lishi, fizik-kimyoviy xossalari, yotish sharoiti bo'yicha turlari, ularning harakatlanish qonuniyatlari, depressiya voronkasi va ta'sir radiusi, quduq va zovurlarga grunt suvlarining oqib kelishi.
- Gruntlar haqida umumiy ma'lumot: Gruntlarning turlari, tarkibi va fizik-mexanik xossalari, jumladan, qoya gruntlari, yirik zarrali, qumli va loyli gruntlar, ularning zichligi, namligi, g'ovakligi va siljishga qarshiligi.
- Muhandislik-geologik qidiruv ishlari: Muhandislik-geologik qidiruv ishlarining turlari va usullari, dala va laboratoriya ishlari, geologik xaritalar va qirqimlar, muhandislik-geologik hisobot, tabiiy qurilish hom ashyolarini qidirish va baholash.