Муқобил гравитация назарияларида аксиалсимметрик объектлар атрофида релятивистик астрофизик жараёнлар
Ushbu dissertatsiya mavzusi "Muqobil gravitatsiya nazariyalari doirasida aksial-simmetrik obyektlar atrofida relyativistik astrofizik jarayonlar" deb nomlanadi. Tadqiqotda relyativistik astrofizikaning muhim masalalaridan biri, ya'ni muqobil gravitatsiya nazariyalarida noyob obyektlar atrofidagi relyativistik jarayonlarni o'rganishga qaratilgan. Xususan, muqobil gravitatsiya nazariyalarida geometrik optika, gravitatsion linzalanish, qora tuynuk soyalari, magnit maydonlar va zaryadlangan zarralar harakatining o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilingan. Tadqiqotda zamonaviy nazariy va kuzatuv ma'lumotlari asosida olingan natijalar taqqoslanib, muqobil gravitatsiya modellariga cheklovlar qo'yilgan.
Asosiy mavzular
- Muqobil gravitatsiya nazariyalari: Ushbu bo'limda umumiy nisbiylik nazariyasiga muqobil bo'lgan yoki uni o'zgartiradigan gravitatsiya nazariyalari, jumladan, Xorava va Veyl nazariyalari haqida qisqacha sharh berilgan. Ushbu nazariyalarning asosiy g'oyalari va ularning umumiy nisbiylikdan farqlari tahlil qilingan.
- Veyl gravitatsiyasida geometrik optika: Ushbu bo'limda plazma muhitida joylashgan Veyl gravitatsiya nazariyasi doirasida geometrik optika effektlari, xususan, yorug'likning og'ishi, qutblanish vektorining aylanishi va qora tuynuk soyasi o'rganilgan. Tadqiqot natijasida Veyl parametri uchun yuqori chegarasi aniqlangan.
- Xorava gravitatsiyasida zarralar va maydonlar harakati: Ushbu bobda Xorava-Lifshitz gravitatsiyasi doirasida qora tuynuk atrofidagi zaryadlangan zarralar harakati va ularning magnit maydonlari bilan o'zaro ta'siri o'rganilgan. Hamilton-Yakobi tenglamasi yordamida zarralarning harakat tenglamalari yechilgan va ularning traektoriyalari tahlil qilingan.
- Veyl gravitatsiyasida interferensiya effektlari: Ushbu bo'limda neytron interferometriyasida fazalar siljishiga Veyl gravitatsiyasi ta'siri o'rganilgan. Tajribalardan olingan natijalar bilan nazariy hisob-kitoblar taqqoslanib, Veyl parametri uchun quyi chegarasi aniqlangan.