Ўзгарувчан қалинликдаги пластинкасимон ва цилиндрик қовушқоқ - эластик қобиқларда тўлқин тарқалиши хусусиятлари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O‘zbekiston Respublikasi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan fizika-matematika fanlari doktori (DSc) ilmiy darajasini berishga asoslangan dissertatsiya mavzusini va uning asosiy natijalarini umumlashtiradi. Asosiy e'tibor o‘zgaruvchan qalinlikdagi plastinka va silindrik qobiqlarda, shuningdek, ko‘p qatlamli va dispersiya xossalariga ega bo‘lgan materiallarda to‘lqinlarning tarqalishini o‘rganishga qaratilgan. Tadqiqotda olingan natijalar va ishlab chiqilgan metodika va algoritmlar keng qamrovli amaliy ahamiyatga ega bo‘lib, mashinasozlik, qurilish va boshqa sohаlar uchun muhim hisoblanadi. Ushbu ishda turli nazariy gipotezalar (Kirxgof-Lyav, Timoshenko) qo‘llanilgan va ularning qo‘llanish doirasi aniqlangan.
Asosiy mavzular
- O'zgaruvchan qalinlikdagi plastinkalar va silindrlarda to'lqinlarning tarqalish nazariyasi: Dissertatsiya plastinkalar va silindrlarning o‘zgaruvchan qalinlikka ega bo‘lgan holatlarida to‘lqinlarning tarqalish nazariyasini rivojlantirishga bag‘ishlangan. Turli xil materiallar (qovushqoq-elastik, dispersiyali) va geometrik shakllar (yoriqli silindrlar, ponasimon plastinkalar) uchun to‘lqin dinamikasi o‘rganilgan. Matematik modellash va hisoblash usullari ishlab chiqilgan.
- Qovushqoq-elastik va dispersiya xossalariga ega tizimlarda to'lqinlarning tarqalishi: Tadqiqotda qovushqoq-elastik va dispersiya xossalariga ega bo‘lgan ko‘p qatlamli mexanik tizimlarda to‘lqinlar tarqalishi masalasi ko‘rib chiqilgan. Ushbu tizimlarning dinamik xususiyatlarini aniqlash uchun yangi parametrlar (global fazoviy tezlik koeffitsiyenti) kiritilgan va ularning ahamiyati tahlil qilingan.
- Mexanik tizimlarda to'lqinlarning tarqalishini o'rganish metodikasi va algoritmlarini ishlab chiqish: Dissertatsiyada to‘lqinlarning tarqalishini o‘rganish uchun yangi metodikalar va algoritmlar ishlab chiqilgan. Bu usullar turli xil murakkab mexanik tizimlarda dinamik jarayonlarni tahlil qilish va prognozlash imkonini beradi. Jumladan, vibratsiyani kamaytirish va konstruksiyalar samaradorligini oshirishda qo‘llanilishi mumkin.