Англия болалар адабиёти вакиллари асарларининг ўзбек тилига таржималари
Ushbu tadqiqot o'zbek tiliga tarjima qilingan ingliz bolalar adabiyoti namoyandalarining asarlarini tahlil qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda leksik va grammatik transformatsiyalar, ularning turlari va o'zbek tiliga tarjima qilish jarayonida qo'llanilishi atroflicha o'rganilgan. Muallif Redyard Kipling, Alan Miln, Robert Stivenson va boshqa o'zbek tarjimonlari (Miraziz A'zam)ning ijodiy faoliyatiga urg'u berib, ularning tarjima mahoratini ochib beradi. Ishda tarjimashunoslik nazariyasining qoidalari va amaliyotiga oid muhim ma'lumotlar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- XIX asr oxiri - XX asr boshlari ingliz bolalar adabiyoti: Ushbu bobda ingliz bolalar adabiyotining o'ziga xos xususiyatlari, asosiy yo'nalishlari va bu davrda ijod qilgan yozuvchilar (Redyard Kipling, Alan Miln, Robert Stivenson)ning ijodiy faoliyati haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, bu davr bolalar adabiyotining "yangi oltin davri" deb nomlanishi asoslari tahlil qilingan.
- Miraziz A'zamning o'zbek tarjimashunosligiga qo'shgan hissasi: Ushbu bo'limda o'zbekistonlik mashhur tarjimon va yozuvchi Miraziz A'zamning tarjimashunoslikka qo'shgan hissasi, uning jahon bolalar adabiyotini o'zbek tiliga tarjima qilish borasidagi faoliyati, kitoblarining o'zbek tiliga tarjima qilinganligi va bu jarayonda qo'llagan tarjima usullari haqida so'z yuritilgan.
- Tarjimada leksik transformatsiyalar: Bu bo'limda tarjimada leksik transformatsiyalarning turlari (o'rin almashtirish, qo'shish, tushurib qoldirish, kompensatsiya) va ulardan foydalanish usullari, shuningdek, aniq misollar orqali tahlil etilgan. Ingliz bolalar adabiyoti asarlarining o'zbek tiliga tarjimasida qo'llanilgan leksik transformatsiyalar batafsil ko'rib chiqilgan.
- Ingliz bolalar adabiyoti asarlarining o'zbek tiliga o'girmalarida grammatik transformatsiyalar: Ushbu qismda ingliz bolalar adabiyoti asarlarining o'zbek tiliga tarjimalarida qo'llanilgan grammatik transformatsiyalarning turlari (o'rin almashtirish, tushurib qoldirish, gap tuzilishini o'zgartirish) va ularning amaliy qo'llanilishi misollar bilan asoslab berilgan. Grammatik transformatsiyalar tarjima jarayonida til tuzilishidagi farqlarni bartaraf etishda muhim rol o'ynashi ta'kidlangan.