Nanofizikaning nazariy asoslari
Ushbu monografiyada nanofizikaning nazariy asoslari, xususan, past o‘lchamli yarimo‘tkazgichli strukturalar, kvantlashgan o‘ralar, iplar va nuqtalarining fizik xossalari, energiya spektrlari, optik xossalari va kinetik hodisalari batafsil yoritilgan. Mualliflar kvantlashish mexanizmi, turli xil nanostrukturalarning o‘ziga xos xususiyatlari, ularda kechuvchi jarayonlar va ularning amaliy qo‘llanilish sohalari haqida batafsil ma’lumot beradilar. Kitobda, shuningdek, tashqi maydonlarning (elektr va magnit) nanostrukturalarga ta’siri, rezonansli tunnellanish va kvantlashgan Xoll effekti kabi mavzular ham chuqur tahlil qilingan. Nanofizika sohasida ilmiy tadqiqot olib borayotgan tadqiqotchilar va talabalar uchun qo‘llanma sifatida tavsiya etiladi.
Asosiy mavzular
- Yarimo'tkazgichli kvantlashgan strukturalar: Ushbu bobda ikki o‘lchamli elektronli gazli strukturalar (epitaksial pardalar, MDYaO‘-strukturalar, geterostrukturalar) hamda bir o‘lchamli strukturalar (kvantlashgan iplar, simlar) va nol o‘lchamli strukturalar (kvantlashgan nuqtalar) kabi asosiy nanostrukturalarning nazariy tahlili berilgan.
- Nanostrukturalarda energiyaviy spektr: Ikki o‘lchamli va bir o‘lchamli kvantlashgan o‘ralar, iplar va nuqtalarda elektron energiyasi va to‘lqin funksiyalari Shredinger tenglamasi yordamida hisoblanadi. Shuningdek, lokallashgan holatlar va tashqi maydonlarning ta’siri ham ko‘rib chiqilgan.
- Holatlar zichligi va tok tashuvchilar konsentratsiyasi: Yarimo‘tkazgich nanostrukturalaridagi holatlar zichligi va tok tashuvchilar konsentratsiyasining energetik spektrga bog‘liqligi va bu kattaliklarning hisoblash usullari tahlil qilingan.
- Yarimo‘tkazgichli nanostrukturalarning optik xossalari: Bu bobda nanostrukturalarning yorug‘likni yutish xossalari, ya’ni zonalararo va tarmoqlararo yutilish jarayonlari, IQ-nurlanish fotodetektorlari va ularning optik xossalari batafsil ko‘rib chiqilgan.
- Yarimo‘tkazgichli nanostrukturalarda kinetik hodisalar: Kinetik hodisalar, jumladan, nomuvozanatli taqsimot funksiyasi, planar tashish hodisasi, o‘tapanjaralarda vertikal o‘tkazuvchanlik, manfiy differensial o‘tkazuvchanlik, Shtark lokallashishi va rezonansli tunnellanish hodisalari tahlil qilingan.
- Kvantlashgan Xoll effekti: Kvantlashgan Xoll effektining mumtoz nazariyasi va uning lokallashish effektlariga ta’siri ko‘rib chiqilgan. Shuningdek, butun sonli va kasrli kvantlashgan Xoll effektlari farqlari tahlil qilingan.
- Murakkab zonali strukturalarda o‘lchamli kvantlashish: Ushbu bobda murakkab zonal strukturalarning energetik spektrlari, xususan, Blox to‘lqin funksiyalari, spin-orbital ajralish, Keyn modeli va zonalarning noparabolikligi kabi mavzular chuqur tahlil qilingan.