Ulıwma bilim beriw mekteplerinde jazba jumıs jazdırıw usılları

Ushbu bitiruv malakaviy ishi qoraqalpoq tilini o'qitishda o'quvchilar bilan o'tkaziladigan yozma ishlar turlari, ularni tashkil etish usullari va mashqlarni bajarish yo'llari haqida. Ishda o'quvchilarning o'z fikrlarini yozma shaklda izchil va savodli bayon qilish ko'nikmalarini rivojlantirish, nutq madaniyatini oshirishga qaratilgan turli uslubiy tavsiyalar keltirilgan. Diktant, bayon va insho yozishning metodikasi, ularni tashkil etish va baholash tartiblari tahlil qilingan. Qoraqalpoq tilini o'qitish jarayonida ushbu yozma ish turlarini to'g'ri qo'llash o'quvchilarning til savodxonligini oshirishga, ularning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam berishi ta'kidlangan.

Asosiy mavzular

Yozma ish turlari va ularni tashkil etish: Ushbu bo'limda maktablarda o'quvchilar bilan o'tkaziladigan yozma ish turlari, ya'ni mashqlar, diktantlar, bayonlar va insholar turlari, ularni tashkil etish usullari hamda mazmuni haqida ma'lumot berilgan. Har bir ish turining o'ziga xos jihatlari, o'quvchilarda qanday ko'nikmalarni shakllantirishi, qanday usullardan foydalanish mumkinligi haqida so'z yuritilgan. Mavzularni tanlash, ularga qo'yiladigan talablar, bajariladigan ishning mazmuni va uni baholash mezonlari ko'rsatilgan.
Mashqlar bajarish usullari: Mashqlarni bajarishning turli usullari, ya'ni ko'rish, eshitish va o'ylash orqali bajariladigan mashqlar haqida ma'lumot berilgan. Mashqlarni tashkil etishda o'quvchilarning yoshi, savodxonligi va o'quv materialini qanchalik o'zlashtirganliklarini hisobga olish zarurligi ta'kidlangan. Shuningdek, mashqlarni o'tkazishda qo'llaniladigan metodlar va ularning samaradorligi haqida so'z yuritilgan.
Diktant turlari va uni o'tkazish: Diktant turlari (o'rgatuvchi va nazorat diktantlari) haqida ma'lumot berilgan. Diktantlarni o'tkazishdan maqsad, ularga qo'yiladigan talablar, matn tanlash mezonlari, hamda ularni tekshirish va baholash tartiblari ko'rsatilgan. Diktantlar orqali o'quvchilarning imlo va grammatika savodxonligini oshirish, nutqini rivojlantirish yo'llari tushuntirilgan.
Bayon turlari va uni tashkil etish: Bayon turlari (ko'rgazmali, matn asosida, o'z fikrini bayon etish) va ularni tashkil etish usullari haqida ma'lumot berilgan. Bayon yozishda mavzuni ochib berish, fikrlarni izchil va mantiqiy bayon qilish, tilning lug'at boyligini oshirish muhimligi ta'kidlangan. Bayonni tashkil etishda mavzu tanlash, reja tuzish va uni amalga oshirish bosqichlari tushuntirilgan.
Insho turlari va uni yozishga o'rgatish: Insho turlari (bayoniy, taqqoslovchi, tasviriy, erkin mavzudagi) va ularni yozishga o'rgatish yo'llari haqida ma'lumot berilgan. Insho yozishda mavzuni ochib berish, fikrlarni izchil va mantiqiy bayon qilish, tilning boyligidan samarali foydalanish muhimligi ta'kidlangan. Inshoni tashkil etishda mavzu tanlash, reja tuzish, uni amalga oshirish hamda ijodiy yondashuvni shakllantirish usullari ko'rsatilgan.