Мустақиллик даври ўзбек тилидаги ғарбий европа ўзлашмаларнинг маданиятлараро тадқиқи
Ushbu dissertatsiya mavzusi zamonaviy o'zbek tiliga G'arbiy Yevropa tillaridan kirib kelgan o'zlashma so'zlarni, ularning tilimiz lug'at boyligini to'ldirishdagi o'rni va madaniyatlararo muloqot jarayonidagi axamiyatini lingvistik jihatdan tadqiq etishga bag'ishlangan. Tadqiqotda o'zlashma so'zlarning fonetik, morfologik, semantik jihatdan o'zlashishi hamda ularning o'zbek tili tizimida qo'llanilishi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqot natijalari o'zbek tilining lug'at boyligini yanada oshirish hamda madaniyatlararo muloqotni rivojlantirishga hissa qo'shadi.
Asosiy mavzular
- O'zlashma so'zlarning lingvistik tahlili: Tadqiqotda G'arbiy Yevropa tillaridan o'zlashgan leksik birliklarning fonetik, graficheskiy, so'z hosil qilish va semantik jihatdan o'zlashishi qonuniyatlari ko'rib chiqiladi. O'zlashmalar turli davrlarda, turli sohalarda qo'llanilishi va ularning o'zbek tilidagi qo'llanishi tahlil qilinadi.
- O'zlashmalarning madaniyatlararo muloqotdagi o'rni: G'arbiy Yevropa tillaridan o'zlashgan so'zlar madaniyatlararo muloqot jarayonida o'ziga xos rol o'ynashi, ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va madaniy muloqotlarning rivojlanishiga ta'sir ko'rsatishi tadqiq qilinadi. Tadqiqotda ushbu o'zlashmalarning kommunikativ vazifalari ochib beriladi.
- O'zlashmalarning klassifikatsiyasi va terminologiyasi: Tadqiqotda o'zlashgan so'zlar va qoliplarni tasniflashga oid turli yondashuvlar ko'rib chiqiladi. Tadqiqotda 'kalka', 'ekzotizm', 'barvarizm' kabi terminlar va ularning o'zbek tiliga moslashuvi tahlil qilinadi.
- O'zlashmalarning ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, texnologik va madaniy sohalardagi qo'llanilishi: Tadqiqotda G'arbiy Yevropa tillaridan o'zlashgan so'zlarning 'moliya va iqtisod', 'jamiyat va siyosat', 'sport', 'kompyuter texnologiyalari va internet', 'madaniyat va ta'lim', 'reklama' kabi tematik sohalarda qo'llanilishi keng o'rganiladi. Ushbu sohalardagi o'zlashmalarning tilimizni boyitishdagi va muloqotdagi roli tahlil qilinadi.