Биотехнология (Кундузги таълим шакли 4-курс талабалари учун)
Ushbu kitob "Biologiya" fani uchun amaliy mashg'ulotlar majmuasidir. Unda Biotechnology fanidan turli mavzular bo'yicha nazariy va amaliy ma'lumotlar jamlangan. Kitobda jumladan, Biotechnology fanining predmeti, maqsadi va vazifalari, fermentlar muhandisligi, fermentlarni immobilizatsiyalash, gen muhandisligi, agrobiotexnologiya va hayvon biotexnologiyasi kabi mavzular chuqur o'rganilgan. Har bir laboratoriya va seminar mashg'uloti uchun nazariy qism, kerakli jihozlar, ishlash tartibi va nazorat savollari berilgan.
Asosiy mavzular
- 1. Kirish: Biotexnologiya fanining hozirgi vaqtda jadal sur'atlar bilan rivojlanishi, uning biologiya fanining taraqqiyoti bilan uzviy bog'liqligi, biotexnologiyaning asosiy masalalarni yechishdagi ahamiyati, biotexnologiyaning asosiy yo'nalishlari, biotexnologiyaning asosiy maqsad va vazifalari.
- 2. Fermentlar muxandisligi: Fermantlarning o'ziga xos xususiyatlari, ularning tabiy va immobilizatsiyalangan shakllarining o'xshashligi va farqli tomonlari, fermentlarni olish texnologiyasi, ularni tozalash usullari, fermentlar faoliyatiga ta'sir etuvchi omillar (harorat, pH, konsentratsiya) va ularni ishlatish yo'llari.
- 3. Immobillangan fermentlar: Immobillangan fermentlarning fizika-kimyoviy usullari, ularning tabiati, organik va noorganik tashuvchilar, ularning turlari, klassifikatsiyasi, immobilizatsiya jarayoniga ta'sir etuvchi omillar va fermentlarning barqarorligini oshirish usullari.
- 4. Fermentlar ishtirokidagi texnologik jarayonlar: Amaliy enzimologiya yutuqlarini amaliyotda qo'llash, glyukoza-fruktozali shinni olish, aminokislotalarni ajratish va sanoatda qo'llash, laktozasiz sut olish, organik moddalarni parchalash texnologiyalari, fermentlar bilan birga boshqa moddalarni sintez qilish.
- 5. Gen muxandisligi: Gen muxandisligining mohiyati va vazifalari, DNK tuzilishi, nukleotidlar, genlar, transpozonlar, plazmidalar, viruslar vektor sifatida, DNK fragmentlarini ajratish va birlashtirish usullari, gen klonlash texnologiyalari, rekombinant DNK olish usullari.
- 6. O’simlik gen muxandisligi: O'simlik gen muxandisligi, protoplastlar, kallus to'qimasi, ularni o'stirish, genetik materiallarni o'simlikka kiritish usullari, transgen o'simliklar yaratish va ularning istiqbollari, marker genlar.
- 7. Hayvon gen muxandisligi: Hayvon organizmiga yangi genlarni kiritish, irsiy kasalliklarni davolash, odam genomi, gen xaritalari, hayvon hujayralari va ularning genetik apparatini o'zgartirish usullari.
- 8. Hujayra muxandisligi: Hujayralarni o'stirish va saqlash, hujayra kulturalari, ularni qo'llash, o'simlik va hayvon hujayralari kulturalarini qo'llash, somatik hujayralar gibridizatsiyasi.
- 9. Tabiiy organik birikmalar biotransformatsiyasi: Atrof-muhit ifloslanishi va toksik birikmalarning biodegradatsiyasi, bioetanol ishlab chiqarish, chiqindilarni qayta ishlash va bioyoqilg'i ishlab chiqarish.
- 10. Immunobiologiya: Immunobiologiyaning asosiy tamoyillari, immunitet, antitelalar, antigenlar, immunitet turlari, immunitetning rivojlanishi, immunologik tolerantlik, immunitetning buzilishi va uni davolash.
- 11. Biosensorlar: Biosensorlarning tuzilishi va ishlash mexanizmi, ularni yaratish va qo'llash usullari, turli xil biosensorlar va ularning qo'llanilish sohalari.
- 12. Chqindisiz texnologiyalar: Chiqindisiz texnologiyalarning ahamiyati, ularni yaratish usullari, mikrob biokontroversiyasi va ularni qo'llash.