«Mahmudxo’ja Behbudiyning hayoti va faoliyati»
Ushbu bitiruv malakaviy ishi O'zbekiston tarixini o'rganishda muhim o'rin tutgan jadidchilik harakati va uning namoyondalaridan biri bo'lgan Mahmudxo'ja Behbudiyning hayoti va faoliyatiga bag'ishlangan. Unda jadidchilikning vujudga kelishi, taraqqiyoti, Mahmudxo'ja Behbudiyning shaxsiy hayoti, uning ma'rifatparvarlik faoliyati, xususan, darsliklari va siyosiy faoliyati atroflicha tahlil etiladi. Kitobda o'sha davrdagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat, Behbudiyning ilm-fan, ma'rifatga qo'shgan hissasi, uning jamiyat hayotidagi o'rni haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Jadidchilikning vujudga kelishi va rivojlanishi: Bu qismda O'zbekistonda milliy uyg'onish harakati sifatida namoyon bo'lgan jadidchilik oqimining paydo bo'lishi, uning asosiy tamoyillari, taraqqiyot bosqichlari va shu davrdagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat haqida so'z boradi. Jadidchilikning shakllanishida o'z davrining ijtimoiy-siyosiy, madaniy omillari, xorijiy sharq va g'arb ta'sirining roli ko'rsatib beriladi.
- Mahmudxo'ja Behbudiyning hayoti: Bu bo'limda Mahmudxo'ja Behbudiyning oilaviy sharoiti, bolaligi, ta'lim-tarbiya olishi, shaxsiy hayoti, oilaviy sharoiti, uning dunyoqarashi, shaxsiy fazilatlari, hamda uning oilasiga oid ma'lumotlar keltirilgan. Behbudiyning otasi, onasi, buvalari haqida ma'lumot berilgan. Uning oilaviy sharoiti, ta'lim-tarbiyasi, otasining kasbi, buvasining mashhur shaxs bo'lganligi, shuningdek, Behbudiyning oilasining kelib chiqishi haqidagi ma'lumotlar keltirilgan.
- Mahmudxo'ja Behbudiyning ma'rifatchilik faoliyati: Bu qismda Mahmudxo'ja Behbudiyning ma'rifatchilik sohasidagi faoliyati, uning «Oyna» jurnali, kitoblari, maktablar ochishdagi hissasi, shuningdek, uning ilm-fan, madaniyatga oid qarashlari atroflicha tahlil etiladi. Jumladan, uning «Oyna» jurnalini tashkil etishi, unda chop etilgan maqolalari, kitoblari, yangi usuldagi maktablar ochishdagi faoliyati va uning ma'rifat sohasidagi o'rni haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Mahmudxo'ja Behbudiy tomonidan yaratilgan darsliklar va siyosiy faoliyati: Ushbu bo'limda Mahmudxo'ja Behbudiy tomonidan yaratilgan o'zbek va tojik tillaridagi darsliklar, jumladan, «Kitobul-aftol», «Muxtasari tarixi islom», «Amaliyoti islom», «Madhali jo'g'rofiyai umroniy», «Muxtasari jo'g'rofiyai Russiy» kabi asarlari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, uning siyosiy faoliyati, Turkiston muxtoriyati, milliy istiqlol g'oyasi haqidagi qarashlari, jumladan, «Sart» atamasi, siyosiy firqalar haqidagi maqolalari tahlil qilinadi.