Кўчмас мулк объектларининг бухгалтерия ҳисоби ва солиққа тортишни такомиллаштириш
Ushbu tadqiqot O'zbekiston Respublikasida ko'chmas mulkni buxgalteriya hisobi va soliqqa tortishni takomillashtirishga bag'ishlangan. Unda ko'chmas mulkning buxgalteriya hisobini xalqaro standartlarga moslashtirish, uning qiymatini baholash usullari, soliqqa tortish mexanizmlarini takomillashtirish bo'yicha taklif va tavsiyalar berilgan. Tadqiqotda ko'chmas mulkni soliqqa tortishning nazariy va amaliy jihatlari tahlil qilingan, xorijiy mamlakatlar tajribasi o'rganilgan va O'zbekiston sharoitiga moslashtirilgan.
Asosiy mavzular
- Ko'chmas mulkning buxgalteriya hisobini xalqaro standartlarga moslashtirish: Tadqiqotda ko'chmas mulk ob'ektlarini xalqaro standartlar (XMS) asosida buxgalteriya hisobini yuritish, qiymatini baholash, amortizatsiya hisobini takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Xususan, "Asosiy vositalar" standartiga "haqiqiy qiymat" tushunchasini kiritish va uni hisob siyosatiga aks ettirish taklif etilgan.
- Ko'chmas mulkni soliqqa tortish mexanizmini takomillashtirish: Ushbu mavzu doirasida ko'chmas mulkni soliqqa tortishning nazariy asoslari, xorijiy mamlakatlar tajribasi, xususan, Rossiya, AQSh, Buyuk Britaniya va Yaponiya misolida tahlil qilingan. Tadqiqotda O'zbekistonda ko'chmas mulkni soliqqa tortishni soddalashtirish va samaradorligini oshirish bo'yicha takliflar ishlab chiqilgan. Xususan, kadastr qiymatidan foydalanishni taklif qilish va uni soliqqa tortish bazasi sifatida qo'llash taklif etilgan.
- Amortizatsiya hisobini takomillashtirish: Mulkning amortizatsiya hisobini soddalashtirish va uni xalqaro standartlarga moslashtirish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Mol-mulk solig'ini hisoblashda vaqtinchalik farqlarni hisobga olishning 2 ta varianti taklif etilgan. Bu esa soliq va buxgalteriya hisobini bir-biriga moslashtirishga yordam beradi.