Этнология

Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan bo'lib, Ziyoedbek Esonovning "Etnologiya" kitobidan iborat. Unda etnologiya fanining asosiy tushunchalari, tadqiqot metodlari, nazariy konsepsiyalari, ilmiy gipotezalari va fanning tarixi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Qo'llanma ijtimoiy-gumanitar ta'lim yo'nalishidagi, xususan, "Tarix o'qitish metodikasi" ta'lim yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

1-modul: Etnologiya fanining mohiyati va uning tadqiqot obyekti: Bu modulda etnologiya fanining mohiyati, ijtimoiy-gumanitar fanlar tizimidagi o'rni, mustaqil fan sifatida shakllanishi, turli maktablarda etnologik terminlarning talqini, boshqa fanlar bilan aloqasi, shuningdek, etnologiyada yangi qarashlar va muammolar haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, jahon aholisining tarkibi va globalizatsiya ta'siri haqida ham gapiriladi. Kadimgi va o'rta asrlarda etnologik ma'lumotlar to'plash tarixi ham yoritilgan.
2-modul: Etnologiya fani predmeti, tadqiqot metodlari, nazariy muammolari va asosiy maktablari: Bu modulda etnologiya fanining predmeti, maqsadi va vazifalari, asosiy manbalari, tadqiqot metodlari, nazariy muammolari va asosiy maktablari (evolutsionizm, difutsionizm, strukturalizm, sotsiologiya maktabi, funksionalizm) haqida batafsil ma'lumot berilgan. Etnologiya va boshqa fanlar orasidagi aloqalar ham ko'rib chiqilgan.
3-modul: Dunyo xalqlari va o'zbeklarning an'anaviy mashg'ulotlari, xo'jalik faoliyati: Ushbu modulda insoniyatning eng qadimgi mashg'ulotlari, dehqonchilik va chorvachilikning kelib chiqishi va rivojlanishi, hunarmandchilikning shakllanishi hamda Jahon xalqlari xo'jalik-madaniy tiplari bo'yicha guruhlanishi haqida ma'lumot beriladi. O'zbek xalqining an'anaviy mashg'ulotlari ham yoritilgan.
4-modul: Etnologiyada "madaniyat" tushunchasi va an'anaviy moddiy hamda ma'naviy madaniyat: Modulda "madaniyat" tushunchasi, etnik madaniyatga ta'sir etuvchi omillar, dunyo xalqlari moddiy va ma'naviy madaniyatining rivojlanishi, an'anaviy va etnik madaniyat, shuningdek o'zbek xalqining milliy madaniyati haqida so'z yuritiladi.
5-modul: Jahon xalqlari klassifikatsiyasi tamoyillari: Jahоn xalqlari klassifikatsiyasi tаmоyillаri, jumladаn, geоgrаfik tаsnif, lingvistik tаsnif, xo'jаlik-mаdаniy tiplаri bo'yichа gruhlаsh, аntropologik tаsnif vа ulаrning mohiyati yoritiladi.
6-modul: Avstraliya va Okeaniya xalqlari: Ushbu modulda Avstraliya va Okeaniya xalqlarining tabiiy geografik sharoiti, etnogenezisi va etnik tarixi, moddiy va ma'naviy madaniyati hamda ularning diniy e'tiqodlari haqida ma'lumotlar beriladi.
7-modul: Polineziya, Yangi Zelandiya, Melaneziya, Yangi Gvineya, Mikroneziya xalqlari: Modulda Polineziya, Melaneziya, Yangi Gvineya, Mikroneziya xalqlarining geografik joylashuvi, xo'jaligi va madaniyati, shuningdek ularning etnik kelib chiqishi va tarixi haqida so'z yuritiladi.
8-modul: G'arbiy Osiyo xalqlari: Ushbu modul G'arbiy Osiyo xalqlarining geografik o'rni, tabiati va davlatlari, antropologik va lingvistik qiyofasi, etnogenezisi va etnik tarixi, xo'jalik mashg'ulotlari, moddiy va ma'naviy madaniyati bilan tanishtiradi.
9-modul: Shimoliy Amerika xalqlari: Modulda Shimoliy Amerika xalqlarining tarkibi, etnogenezisi, etnik tarixi va madaniyati, shuningdek ularning xo'jalik faoliyati haqida ma'lumotlar berilgan.
10-modul: Yevropa xalqlari etnoologiyasi: Yevropa xalqlarining geografik o'rni, tabiati va aholisi, antropologik va lingvistik tasnifi, etnik tarixi va madaniyati, shuningdek ularning diniy e'tiqodlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
11-modul: Osiyo va Afrika xalqlari etnoologiyasi: Bu modul Osiyo va Afrika xalqlarining geografik o'rni, tabiati, etnik tarixi, madaniyati, xo'jaligi va diniy e'tiqodlari kabi jihatlarni qamrab oladi. Shimoliy, G'arbiy, Markaziy, Janubiy va Sharqiy Afrika xalqlari alohida ko'rib chiqiladi.
12-modul: O'zbek xalqi etnoologiyasi: Ushbu modulda o'zbek xalqining shakllanish jarayoni, qadimgi ajdodlari, etnik tarixiy bosqichlari, an'anaviy xo'jaligi, moddiy va ma'naviy madaniyati, tili va etnonimlarining kelib chiqishi kabi jihatlar atroflicha o'rganilgan.
13-modul: O'rta Osiyo va Qozog'iston xalqlari: Modul O'rta Osiyo va Qozog'iston xalqlarining geografik o'rni, an'anaviy xo'jaligi, moddiy va ma'naviy madaniyati, etnik kelib chiqishi va til xususiyatlarini yoritadi.
14-modul: O'zbek xalqining shakllanish jarayoni: Ushbu modulda o'zbek xalqining shakllanish jarayoniga ta'sir ko'rsatgan qadimgi ajdodlar, etnik-madaniy qatlamlar, shuningdek o'zbek millati shakllanishining asosiy bosqichlari, uning tili va madaniyatining rivojlanishi haqida batafsil ma'lumot berilgan.