Учебно-методический комплекс по дисциплине «СРЯ. Словообразование»
Ushbu o'quv-metodik kompleks (O'MK) filologiya yo'nalishi talabalari uchun "Zamonaviy rus tili. So'z yaratish" fanidan tayyorlangan. U o'quv rejalari va dasturlar asosida tuzilgan bo'lib, talabalarga zamonaviy rus tili strukturasini, uning morfemik va so'z yaratish tizimini, shu bilan birga so'z yaratishning turli usullarini o'rganishga yordam beradi. O'MKda nazariy ma'lumotlar, amaliy mashqlar va nazorat savollari mavjud.
Asosiy mavzular
- Morfemika: asosiy tushunchalar va terminlar: Ushbu mavzu morfemikaning asosiy tushunchalarini, morfemlarning turlarini, ularning vazifalarini va klassifikatsiyasini o'rganadi. Morfema – bu so'zning ma'no tashuvchi eng kichik qismi. Ko'rsatilgan o'quv materialida morfemalar, ularning turlari (koren, afiks, interfiks, fleksiya), ularning o'zaro munosabatlari, so'zning tarkibiy qismlari va ularning ma'nolari haqida ma'lumot berilgan.
- So'z tuzilishi: Asos va qo'shimcha: Mavzu so'zning asosiy va qo'shimcha qismlariga bag'ishlangan. Unda asosning turlari (rivojlangan va rivojlanmagan), ularning farqlari, qo'shimchalarning vazifalari va ularning so'z yaratishdagi ahamiyati tushuntiriladi. So'z tuzilishining klassifikatsiyasi va morfologik tahlil usullari ham ko'rib chiqiladi.
- So'z yaratish usullari: Ushbu mavzu so'z yaratishning turli usullarini o'rganadi: prefiksatsiya, suffiksatsiya, prefiks-suffiks usuli, qo'shish, qisqartirish va boshqalar. Har bir usulning o'ziga xos xususiyatlari, ularning so'z yaratishdagi ahamiyati misollar bilan tushuntiriladi.
- So'z yaratishning tipologiyasi: Mavzu so'z yaratishning tipologiyasini, ya'ni turli so'z yaratish tiplarini, ularning klassifikatsiyasini va mahsuldorligini o'rganadi. So'z yaratishning modifikatsion va mutatsion turlari, ularning o'ziga xos jihatlari va misollari keltirilgan.
- Sinchron va diaxron so'z yaratish: Ushbu mavzu so'z yaratishning sinchron va diaxron jihatlarini qiyosiy o'rganadi. Tilshunoslikdagi turli nazariy yondashuvlar, so'z yaratish jarayonlarining ilmiy tahlili va zamonaviy lingvistik tadqiqotlar muhokama qilinadi.