Полиакрилонитрил ва вермикулит асосида ионитлар олиниши ва хоссалари
Ushbu dissertatsiya O'zbekistonning mahalliy xomashyosi - poliakrilonitril va vermikulit asosida ion almashinuvchi materiallar (ionitlar)ni olish va ularning fizik-kimyoviy xossalarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu kompozit materiallarning sintezi, kimyoviy modifikatsiyasi, termik va kimyoviy barqarorligi, shuningdek, ularning og'ir metall ionlarini (mis va nikel) sorbsiyalash qobiliyati chuqur o'rganilgan. Tadqiqot natijalari mahalliy xomashyolardan yuqori samarali va iqtisodiy jihatdan samarali sorbentlar olish imkonini beradi, bu esa sanoat chiqindilarini tozalash va nodir metallarni ajratib olishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Asosiy mavzular
- Poliakrilonitril va vermikulit asosida ion almashinuvchi materiallar sintezi: Tadqiqotning birinchi qismida poliakrilonitril va mahalliy mineral vermikulit asosida polimer kompozitsion materiallar olish usullari o'rganilgan. Turli xil reagentlar va usullardan foydalanib, optimal sharoitlarda ionitlar sintez qilingan.
- Sintezlangan ionitlarning fizik-kimyoviy xossalarini o'rganish: Olingan ionitlarning kimyoviy tuzilishi, termik va kimyoviy barqarorligi, shuningdek, ularning sorbsion xususiyatlari aniqlangan. Scanning electron microscopy, rentgen-fluorescent analysis, infrared spectroscopy kabi zamonaviy usullar qo'llanilgan.
- Mis va Nikel ionlarini sorbsiyalashning kinetikasi va termodinamikasi: Tadqiqotda sintz qilingan ionitlarning mis (II) va nikel (II) ionlarini sorbsiyalash jarayonining kinetikasi va termodinamikasi o'rganilgan. Langmuir va Freundlich tenglamalari yordamida sorbsiya izotermalari tahlil qilingan va uning samarasini oshirish yo'llari ko'rsatilgan.
- Ion almashinuvchi materiallarning amaliy qo'llanilishi: Olingan ionitlarning sanoat suvlari va texnologik eritmalaridan og'ir metallarni ajratib olish va tozalashda qo'llanilishi bo'yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalari asosida ishlab chiqilgan usullar sanoat korxonalarida joriy etilgan.