Фосфогипс конверсияси асосида бирламчи фосфорли ва комплекс ўғитлар олиш технологияси
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi ishlanmasi fosfoгипсдан (fosfogips) birinchi va murakkab fosforli o'g'itlar olish texnologiyasini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda fosfoгипснинг kimyoviy tarkibi va xossalari o'rganilgan hamda uni qayta ishlashning turli usullari tahlil qilingan. Ayniqsa, fosfoгипснинг amмиakli konversiyasi asosida o'g'itlar olish texnologiyasi batafsil ko'rib chiqilgan. Tadqiqot natijasida bir qancha yangi va samarali texnologiyalar ishlab chiqilgan bo'lib, ular respublikamizda mineral o'g'itlar ishlab chiqarishni ko'paytirish, shuningdek, atrof-muhitga fosfoгипс chiqindilari ta'sirini kamaytirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Fosfoгипс ва uni qayta ishlashning mavjud usullari: Ushbu bo'limda dunyoda mineral o'g'itlar ishlab chiqarish, fosfat xomashyolarini qazib olish va fosfoгипсни (FG) utilizatsiya qilish usullari haqida umumiy ma'lumot berilgan. Fosfoгипсни qayta ishlashning turli usullari, jumladan, uni meliorant, bog'lovchi va qo'shimcha sifatida, sement, avtomobil yo'llari uchun ishlatilishi, shuningdek, uni qizdirish orqali sulfat kislota, ohak yoki sement olish, undan nodir elementlarni ajratib olish variantlari tahlil qilingan. Fosfoгипсни xalq va qishloq xo'jaligida ishlatishga mo'ljallangan mahsulotlarga konversiyalash usullari batafsil o'rganilgan.
- O'g'itlar olish uchun xomashyo materiallarining tarkibi va xossalari, ularni tadqiq qilish usullari: Bu bo'limda tadqiqot obyekti va ikki variantda mahsulot olish usullari keltirilgan: 1) pretsipitat va ammiy sulfati eritmasi, 2) pretsipitat va sulfoammоfos. Xomashyo materiallarining kimyoviy va rentgenografik tahlil natijalari, ularning tarkibiy qismlari va xossalari, shuningdek, ularni tadqiq qilish usullari haqida ma'lumot berilgan.
- Fosfoгипс konversiyasi asosida birlamchi va kompleks o'g'itlar olish texnologiyasi: Ushbu bo'limda fosfoгипсни ammiakli konversiyasi asosida birinchi fosforli va kompleks o'g'itlar olish texnologiyasini ishlab chiqishdan iborat bo'lgan maqsadlar va vazifalar bayon etilgan. Tadqiqotning maqsadi fosfoгипсни ammiakli konversiyasi asosida birinchi fosforli va kompleks o'g'itlar olish texnologiyasini ishlab chiqishdir. Tadqiqot jarayonida fosfoгипсни ammiakli va diammofosli konversiyalash jarayonlari, olingan mahsulotlarning tarkibi va ularning samaradorligi o'rganilgan.
- Fosfoгипс konversiyasi asosida birlamchi va kompleks o'g'itlar olish texnologiyasining texnologik sinovlari: Ushbu bo'limda «Elektrokimёzavod» QK-AJ tajriba qurilmasida fosfoгипсни ammiakli konversiyalash va fosfoгипsni diammofos pul'pasi bilan konversiyalash yo'li bilan pretsipitat, suyuq NPS-o'g'iti va sulfoammоfos olish texnologiyalari sinovlaridan o'tkazilgan. Sinovlar natijasida ishlab chiqarilgan o'g'itlarning agroximiya samaradorligi va texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari baholangan.