Статистика

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tayyorlangan bo'lib, unda statistika fani bo'yicha nazariy va amaliy ma'lumotlar, jumladan statistika, uning predmeti, metodlari, tashkil etilishi, statistik kuzatish, guruhlash, indekslar, regressiya, dispersiya, variatsiya, o'rtacha ko'rsatkichlar, qiyosiy ko'rsatkichlar, dinamika qatorlari, iqtisodiy statistikani hisoblash usullari, milliy hisoblar tizimi, aholi statistikasi, mehnat bozori statistikasi, milliy boylik, yalpi ichki mahsulot, milliy daromad, tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi, moliya-kredit tizimi statistikasi, aholi turmush darajasi statistikasi, statistika va uning qismlari, shuningdek, uning nazariyasi va amaliyoti bilan bog'liq ko'rsatkichlar, milliy hisoblar tizimi, aholi statistikasi, mehnat bozori statistikasi, milliy boylik, yalpi ichki mahsulot, milliy daromad, tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi, moliya-kredit tizimi, aholi turmush darajasi statistikasi, va boshqa ko'plab mavzular chuqur yoritilgan. Kitobda har bir bo'lim yakunida nazariy va mustaqil ishlar uchun savol va topshiriqlar hamda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.

Asosiy mavzular

STATISTIKA PREDMETI VA USLUBI: Ushbu mavzu statistikaning predmeti, uning shakllanishi, uslubiyoti va tarkibiy qismlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda statistika fanining vujudga kelishi, rivojlanishi, uning predmeti, uslubiyati, asosiy tushuncha va atamalar, hamda klassik va zamonaviy statistikaning o'ziga xos jihatlari atroflicha yoritilgan.
STATISTIK KUZATISH USLUBIYATI: Mavzu statistikaning predmeti va uslubiyati, statistik kuzatish mohiyati va uning oldiga qo'yiladigan talablar, tayyorgarlik uslubiyoti, shakllari va xatolari bilan tanishishni nazarda tutadi. Unda statistik kuzatishning umumiy tushunchasi, uni tashkil etish bosqichlari, shakllari va xatolari keng yoritilgan.
STATISTIK JAMLASH VA GURUHLASH USLUBIYOTI: Ushbu mavzu statistik jamlash (svodkalash) va guruhlash uslubiyotini o'rganishga qaratilgan. Unda statistikaning asosiy ilmiy prinsiplari va qonunlari, guruhlash turlari va shakllari, ularning ahamiyati atroflicha tahlil qilingan.
JADVALLAR VA GRAFIKLAR: Mavzu statistik ma'lumotlarni ta'sirchan va jozibali qilib tasvirlaydigan geometrik shakllar yordamida tasvirlashga bag'ishlangan. Unda diagramma va grafiklar turlari, ularni tuzish qoidalari, ahamiyati va tarkibiy elementlari batafsil yoritilgan.
STATISTIK KO‘RSATKICHLAR: Ushbu mavzu statistik ko'rsatkichlarning mazmuni, ahamiyati, turlari va tasnifi, mutlaq va nisbiy ko'rsatkichlar, ularning tasnifi, hamda nisbiy ko'rsatkichlarning turlari bilan tanishishni nazarda tutadi.
O‘RTACHA MIQDORLAR: Mavzu o'rtacha miqdorlarning mohiyati, ahamiyati, turlari va ularni hisoblash tartibi, tuzilmaviy o'rtacha ko'rsatkichlar bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
VARIATSIYA KO‘RSATKICHLARI: Ushbu mavzu variatsiyaning mohiyati, uni o'lchash zaruriyati, dispersiya, kvadratik tafovut, variatsiya koeffitsiyenti kabi ko'rsatkichlar bilan tanishishni nazarda tutadi.
TANLANMA KUZATISH: Mavzu tanlanma kuzatishning nazariy asoslari, reprezentativligi, uni ta'minlaydigan tanlash usullari va xatolarini hisoblash bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
REGRESSION VA KORRELYATSION TAHLIL: Ushbu mavzu hodisalar orasidagi o'zaro bog'lanishlar, ularning turlari, regressiya tenglamalarini tuzish, korrelyatsiya koeffitsiyentlari va egri chiziqli regressiya tenglamalarini tuzishni o'z ichiga oladi.
DINAMIKANI STATISTIK O‘RGANISH USULLARI: Mavzu dinamika qatorlari, ularning tarkibiy unsurlari va turlari, ko'rinishlari, tahlil qilish ko'rsatkichlari, hamda trend tenglamalarini aniqlash usullari bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
IQTISODIY INDEKSLAR: Ushbu mavzu indeks so'zining lug'aviy ma'nosi, qo'llanishi, turlari, tasnifi, yakka va guruhiy indekslarning xossalari bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
O‘ZBEKISTON MILLIY HISOBLAR TIZIMI – IQTISODIY STATISTIKANING USLUBIY NEGIZI: Mavzu milliy hisoblar tizimi (MHT)ning mohiyati, rivojlanish tarixi, asosiy tushunchalari, tasnifi va schyotlarini tuzish qoidalari bilan tanishishni nazarda tutadi.
AHOLI STATISTIKASI: Ushbu mavzu aholi va uni statistik o'rganish, sonini hisoblash, tarkibini o'rganish, aholi harakatiga baho berish va aholi istiqbolidagi sonini aniqlash bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
MEHNAT BOZORI STATISTIKASI: Mavzu mehnat bozori xajmi va tarkibi statistikasi, mehnat resurslarining harakatlanish ko'rsatkichlari, ularning ko'payishi va kamayishini hisoblash, mehnat resurslaridan foydalanishni ifodalovchi ko'rsatkichlar bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
MILLIY BOYLIK STATISTIKASI: Ushbu mavzu milliy boylik haqida tushuncha va uning tarkibi, milliy boylik, milliy hisoblar tizimida faol va passiv tarkibi, milliy boylik ko'payishini hisoblash bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
YALPI ICHKI MAHSULOT STATISTIKASI: Mavzu makroiqtisodiy ko'rsatkichlarni hisoblashning umumnazariy asoslari, milliy iqtisodiyotni amal qilishining yakuniy va pirovard natijalarini ta'riflovchi ko'rsatkichlar, yalpi ichki mahsulot hajmini aniqlashda qo'llaniladigan baholar tizimi va usullari bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
MILLIY DAROMAD VA MILLIY HISOBLAR TIZIMIDAGI BOSHQА DAROMAD KO’RSATKICHLARI: Ushbu mavzu Dj Xiksning daromad haqidagi ta'limoti, MHTdagi daromad ko'rsatkichlari, milliy daromadni taqsimlash, qayta taqsimlash va oxirgi foydalanish statistikasi bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
TASHQI IQTISODIY FAOLIYAT STATISTIKASI: Mavzu TIF statistikasining predmeti, vazifalari, to'lov balansi va uning tarkibi, tashqi savdoni o'rganish usullari bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
MOLIYA-KREDIT TIZIMI STATISTIKASI: Ushbu mavzu milliy iqtisodiyotning samaradorlik statistikasi, milliy iqtisodiyotning iqtisodiy samaradorlik darajasini ifodalovchi ko'rsatgichlar tizimi, korxona faoliyatining asosiy moliyaviy natijalari va rentabellik darajasi ko'rsatkichlari bilan tanishishni o'z ichiga oladi.
AHOLI TURMUSH DARAJASI STATISTIKASI: Mavzu aholi turmush darajasi haqida tushuncha va statistikaning vazifalari, aholi turmush darajasini umumlashtiruvchi ko'rsatkichlar, aholining moddiy ehtiyojlarini qondirish darajasini ifodalovchi ko'rsatkichlar va aholining madaniy-maishiy ehtiyojlarini qondirishni ifodalovchi ko'rsatkichlar bilan tanishishni o'z ichiga oladi.