Анор тупларини ярим очадиган машина параметрларини асослаш
Ushbu avtoreferat Namangan muhandislik-qurilish instituti tomonidan amalga oshirilgan, ya'ni Toshkent davlat texnika universiteti Qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash ilmiy-tadqiqot instituti tomonidan ishlab chiqilgan yarim ochuvchi mashina parametrlari asoslanishi bo'yicha tadqiqot natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda anor tup-larining qish mavsumida ko'milishi va ochilishi jarayonida ularga zarar yetkazmasdan ishlov berishga qodir bo'lgan mashinalar parametrlari aniqlangan. Ushbu mashinalarning yuqori samaradorligi, energiya tejash va arzon narxda ishlab chiqarish imkoniyatlari ko'rsatilgan. Avtoreferatda tadqiqotning dolzarbligi, mavzuning ilmiy va amaliy ahamiyati, tadqiqot metodlari, ollingan natijalar va ularning tatbiqi batafsil bayon etilgan. Tadqiqot natijasida ishlab chiqilgan mashina qishloq xo'jaligida 14% mehnat sarfini va 16,2% ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirishi, shu bilan birga yiliga 12339738,88 so'm iqtisodiy samaradorlikni ta'minlashi aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahonda qishloq xo'jaligida, xususan, qish mavsumida ko'milgan anor tup-larini ochishda energiya tejovchi, yuqori unumli va sodda konstruksiyali mashinalar ishlab chiqish dolzarb vazifa hisoblanadi. Mevachilikda tuproq ostidan ko'milgan ko'chatlarni ochish texnologiyalarini takomillashtirish hamda yangi avlod mashinalarini yaratishga katta e'tibor qaratilmoqda.
- Tadqiqot ob'ekti va predmeti: Tadqiqot ob'ekti - anor tup-larini yarim ochadigan mashina va uning ishchi organlarining tuproq bilan o'zaro ta'sirlashuvi jarayonlari. Tadqiqot predmeti - anor tup-larini yarim ochadigan mashina ish jarayonlari, parametrlarni ifodalovchi matematik modellar, analitik bog'lanishlar, mashinaning agrotexnik va energetik ko'rsatkichlari, ishchi organlar parametrlarining o'zgarish qonuniyatlari hisoblanadi.
- Tadqiqotning usullari va ilmiy yangiligi: Tadqiqotda nazariy mexanika, yer-shunoshlik mexanikasi, matematik statistika, eksperimental rejalashtirish va tenzometriya kabi usullardan foydalanilgan. Ilmiy yangiligi shundaki, anor tup-larini ochishda zarar yetkazmaydigan mashina konstruksiyasi ishlab chiqilgan va uning agrotexnik jihatdan asoslangan ish jarayoni belgilangan. Shuningdek, mashina korpuslari va lemeхlari parametrlarini aniqlash uchun analitik ifodalar va empirik formulalar ishlab chiqilgan.
- Amaliy natijalari va joriy etilishi: Mashinaning optimal parametrlar bilan joriy etilishi anor tup-larini ochishda mehnat sarfini 14% va ekspluatatsiya xarajatlarini 16,2% ga kamaytiradi. Ishlab chiqilgan mashina loyihasi «BMKB-Agromash» AJ tomonidan sanoat miqyosida ishlab chiqarish uchun joriy qilingan. Tadqiqot natijalari bo'yicha 11 ta ilmiy ish chop etilgan, jumladan 4 ta xalqaro va 2 ta respublika ilmiy-amaliy anjumanlarida muhokama qilingan.