Параллел корпусда ўхшатишларнинг лексик-семантик муносабатлари тадқиқи(инглизча-ўзбекча ва ўзбекча-инглизча) параллел матнлар асосида

Ushbu dissertatsiya tadqiqoti "Parallel korpusda oʻxshatishlarning leksik-semantik munosabatlari tadqiqi" mavzusiga bagʻishlangan boʻlib, unda parallel korpusdan foydalangan holda oʻxshatishlarning leksik-semantik xususiyatlari va ularning tarjima jarayonidagi oʻrni, shuningdek, lingvistik-stilistik jihatlari tadqiq etilgan. Tadqiqotda oʻxshatishlarni tahlil qilish uchun yangi metodlar ishlab chiqilgan va amaliyotga tatbiq etish boʻyicha takliflar berilgan.

Asosiy mavzular

  • Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahon tarjimashunosligida kompyuter texnologiyalari va lingvistik korpuslardan foydalanishning ahamiyati, oʻxshatishlarning leksik-semantik tahlili, lingvistik modellarni yaratishning nazariy va amaliy jihatlari batafsil yoritilgan.
  • Tadqiqotning obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida ingliz va oʻzbek tillaridagi badiiy asarlarning parallel korpusidagi oʻxshatishlar tanlangan. Tadqiqot predmeti esa oʻxshatishlarning ingliz va oʻzbek tillaridagi parallel matnlar asosida leksik-semantik xususiyatlari hisoblanadi.
  • Tadqiqotning usullari va ilmiy yangiligi: Tadqiqotda tavsifiy, korpus tahlili, qiyosiy-tipologik, modellashtirish kabi usullardan foydalanilgan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi sifatida parallel korpus asosida oʻxshatishlarning leksik-semantik munosabatlarini tadqiq qilish va yangi lingvistik modellarni yaratish belgilangan.
  • Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari asosida yaratilgan parallel korpus va lingvistik modellardan tarjima jarayonida, kompyuter lingvistikasi va leksikografiyada foydalanish mumkinligi taʼkidlangan.