Иссиқхона шароитида томат ўсимлигини етиштиришнинг сув ва ресурстежамкор технологиясини ишлаб чиқиш
Ushbu avtoreferat, "Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti" Milliy tadqiqot universiteti huzuridagi ilmiy kengash tomonidan berilgan texnika fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasining qisqacha mazmunini o'z ichiga oladi. Dissertatsiyada issiqxona sharoitida tomat o'simligini yetishtirishning suv va resurs tejovchi texnologiyalarini ishlab chiqish masalasi o'rganilgan. Tadqiqot natijasida issiqxona ko'rsatkichlari (chuqurlik, harorat farqi, yorug'lik davomiyligi, ko'chat zichligi, tuproq sho'rlanishi) hisobga olingan holda tomat o'simligini yetishtirishning suv va resurs tejovchi texnologiyasi ishlab chiqilgan. Shuningdek, issiqxona sharoitida tomat o'simligi uchun issiqlik tartibi, tuproq namlik dinamikasi, oziqa elementlari iste'molini matematik modellashtirish asosida samarali sug'orish rejimini aniqlash usullari ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari joriy qilingan bo'lib, suv va energiya tejashga erishilgan.
Asosiy mavzular
- Issiqxona sharoitida tomat o'simligini yetishtirish texnologiyalari: Dissertatsiyada issiqxona konstruksiyalari, tuproq sho'rlanishi, sug'orish rejimlari, harorat, yorug'lik va oziqa elementlari kabi omillarning tomat o'simligining hosildorligiga ta'siri o'rganilgan. Suv va resurs tejovchi texnologiyalar asosida samarali sug'orish usullari ishlab chiqilgan.
- Suv va resurs tejovchi sug'orish texnologiyalari: Mamlakatimizda suv resurslaridan samarali foydalanish va qishloq xo'jaligini rivojlantirish maqsadida issiqxonalarda suv va resurs tejovchi sug'orish texnologiyalarini joriy etish bo'yicha tadqiqotlar olib borilgan. Jumladan, tomchilash usuli, tuproq namlik dinamikasi, oziqa elementlari iste'molini matematik modellashtirish asosida sug'orish me'yorlari aniqlangan.
- Matematik modellashtirish va bashorat qilish: Issiqxona sharoitida tomat o'simligini yetishtirishda issiqlik tartibi, tuproq namlik dinamikasi va oziqa elementlari iste'molini matematik modellashtirish usullari ishlab chiqilgan. Ushbu modellar asosida hosildorlikni prognoz qilish va boshqarish imkoniyati yaratilgan.