Амударё ҳозирги дельтаси геотизимларини экологик ҳолатини яхшилашнинг географик асослари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Orol dengizi havzasidagi Amudaryo deltasining geoxissalarini, ekologik holatini yaxshilashning geografik asoslarini tadqiq etadi. Tadqiqotda hududning tabiiy-iqlim sharoiti, geologiyasi, gidrologiyasi, tuproqlari, o'simlik va hayvonot dunyosi batafsil o'rganilib, iqlim o'zgarishlari va inson omilining ta'siri natijasida yuzaga kelayotgan ekologik muammolar, xususan, cho'llanish jarayonining kengayishi, tuproqning sho'rlanishi, suv resurslarining degradatsiyasi kabi masalalarga alohida e'tibor qaratilgan. Amudaryo deltasining ekologik holatini yaxshilash bo'yicha kompleks va differensiallashtirilgan chora-tadbirlar ishlab chiqilgan bo'lib, ularning amaliy ahamiyati va joriy etilishi yuzasidan tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalari Orol dengizi havzasining ekologik barqarorligini ta'minlash, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va atrof-muhitni muhofaza qilishga qaratilgan ilmiy-amaliy jihatdan muhim hisoblanadi.
Asosiy mavzular
- Amudaryo deltasining tabiiy sharoiti va ekologik holati: Tadqiqotda Amudaryo deltasining iqlimi, geologiyasi, gidrologiyasi, tuproqlari, o'simlik va hayvonot dunyosi, landshaftlari batafsil o'rganilgan. Iqlim o'zgarishlari va inson omilining ta'siri natijasida yuzaga kelayotgan ekologik muammolar, jumladan, cho'llanish, tuproqning sho'rlanishi va suv resurslarining degradatsiyasi kabi masalalarning hudud ekotizimlariga ta'siri tahlil qilingan.
- Cho'llanish jarayoni va uning ekologik oqibatlari: Amudaryo deltasida cho'llanish jarayonining kuchayishi, bu esa o'simlik va hayvonot dunyosiga, qishloq xo'jaligiga va umumiy ekologik holatga salbiy ta'sir ko'rsatishi ko'rsatib o'tilgan. Cho'llanishning oldini olish va uning oqibatlarini yumshatish bo'yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- Ekologik holatni yaxshilash bo'yicha kompleks chora-tadbirlar: Amudaryo deltasining ekologik holatini yaxshilash maqsadida qishloq xo'jaligi, chorvachilik, o'rmon xo'jaligi va suv resurslaridan foydalanish bo'yicha aniq taklif va tavsiyalar berilgan. Bu chora-tadbirlar hududning landshaft va tabiiy xususiyatlarini hisobga olgan holda ishlab chiqilgan.
- Amudaryo deltasining landshaft xaritasi va tahlili: Tadqiqot doirasida Amudaryo deltasining landshaft xaritasi tuzilgan va hududning geografik jihatdan diffrensiallashtirilgan tavsifi berilgan. Bu xarita va tahlillar hududning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi va ekologik muammolarni hal etishda muhim ahamiyatga ega.