Avtomobillar ergonomikasi

Ushbu kitobda avtomobillar ergonomikasi fanining nazariy va amaliy mashg'ulotlari bilan tanishtiriladi. Kitobda avtomobilni loyihalashda ergonomikaning ahamiyati, antropometriya, haydovchi ish o'rnini loyihalash, boshqaruv organlarini joylashtirish, asboblar paneli, kabina interyeri, ergonomik talablar, xavfsizlik va shinamlik kabi mavzular chuqur yoritilgan. Shuningdek, kompyuter dasturlari yordamida avtomobil kuzovini loyihalash va maketlash usullari ham o'rganiladi. Kitob oxirida har bir mavzu bo'yicha nazorat savollari va topshiriqlar berilgan.

Asosiy mavzular

Ergonomika va dizayn asoslari: Ergonomikaning fani, uning maqsad va vazifalari, avtomobil dizaynining asosiy tamoyillari, antropometriya va muhandislik psixologiyasi, xirotexnika, dizayn turlari tushuntiriladi.
Antropometriya va transport vositasi: Inson tanasining o‘lchamlari va qismlarini o‘rganish (antropometriya), antropometrik tavsiflar, ularni hisoblash usullari, o‘tqazish manekenlari va ulardan foydalanish ko‘rib chiqiladi.
Haydovchining ishchi o‘rnini tuzish: Haydovchining ishchi o‘rnini joylashtirish, transport vositasi haydovchisining ishchi o‘rni, manzara ko‘zdan kechirish xossasi, boshqaruv organlarini loyihalash va joylashtirishga qo‘yilgan asosiy ergonomik talablar, ularni guruhlash va yuritma elementlari tahlil qilinadi.
Boshqaruv organlarini loyihalash va ularni joylashtirishga qo‘yilgan asosiy ergonomik talablar: Boshqaruv organlarini tanlash va tasniflash, ularning ishlovchiga nisbatan joylashuvi, guruhlanishi, yuritma elementlari va oyoqda boshqariluvchi organlar ko‘rib chiqiladi.
Asboblar panelini ishlab chiqish: Asboblar panelini ishlab chiqishning umumiy ma'lumotlari, axborotni tasvirlash vositalari, ATV tasnifi, ma'lumotni kodlash va individual vositalar (displeylar) tahlil qilinadi.
Asboblar panelini umumiy joylashishi va axborotchanligi: Asboblar panelini umumiy joylashishi va axborotchanligini o‘rganish.
Asboblar shkalalarini loyihalash: Asboblar shkalalarini loyihalash haqida ma'lumotlar va ularning ko‘rsatishini hisoblash xatolarining ehtimolini kamaytirish usullari ko‘rib chiqiladi.
Kuzov va kabinalarning interyeri: Avtomobil kuzovi va kabinasining interyeri, uning pardozlanishi va o‘rindiqlar turlari tahlil qilinadi.
Transport vositasining dizayni: Sanoat dizayni nazariyasi, tektonika va hajmiy-fazoviy strukturaning o‘zaro aloqadorligi ko‘rib chiqiladi.
Kuzov va kabinalarning shakllamni ishlab chiqish usullari: Kuzov va kabinalarning shakllarini ishlab chiqish usullari, mashinaning umumiy ko‘rinishini ishlab chiqish va maketlar tayyorlash o‘rganiladi.
Kabina yuzalarini kompyuter dasturlarini ishlab chiqish: Kabina yuzalarini kompyuter dasturlarini ishlab chiqish va transport vositalarini ishlab chiqarishda kompyuterning qo‘llanilishi tahlil qilinadi.
Transport vositasining havfsizligi: Transport vositalarining tashqi axborotchanligi, faol va passiv xavfsizlik, to‘qnashuvdan keyingi xavfsizlik va himoya tizimlari ko‘rib chiqiladi.
Transport vositasining shinamligini baholash: Haydovchining toliqishi, iqlim shinamligi, titrash shinamligi, havoni mo‘tadillash va akustik (shovqin) shinamligi tahlil qilinadi.
Agregatlarning yechish va yig‘ish qulayligini aniqlash: Agregatlarning yechish va yig‘ish qulayligini aniqlash va ularga qo‘yiladigan talablar o‘rganiladi.
Asboblar panelini o‘rnatish sohasini aniqlash: Asboblar panelini o‘rnatish sohasi, joylashish joyi va axborotchanligi o‘rganiladi.
Karton qog‘ozdan transport vositasining kichik maketini tayyorlash: Karton qog‘ozdan transport vositasining kichik maketini tayyorlash usullari va dizaynning asosiy tamoyillari o‘rganiladi.
Abris chiziqlari yordamida transport vositasining shaklini tartibga solish: Abris chiziqlari yordamida transport vositasining shaklini tartibga solish va kuzov elementlarining o‘tish yuzalarini qurish o‘rganiladi.
Transport vositasining kompyuterda shaklini ishlab chiqish: Transport vositasining umumiy shaklini kompyuterda “AUTOCAD”, “KOMPAS” dasturi muhitida ishlab chiqish o‘rganiladi.
Avtobusning xavfsizlik imkoniyatlarini tahlil qilish: Avtobusning xavfsizlik imkoniyatlari tahlil qilinadi.
Oddiy kuzov dementi uchun plaz chizma qurish: Oddiy kuzov dementi uchun plaz chizma qurish o‘rganiladi.
Rangning insonga ta’siirini qon bosimini o‘lchash orqali o‘rganish: Rangning insonga ta’sirini baholash ko‘nikmasini egallash.
Transport vositasining kabinasidagi shovqinni o‘lchash: Transport vositasining kabinasidagi shovqinni o‘lchash va uni kompyuter dasturi bilan o‘rganish o‘rganiladi.
Yangi avtomobil modellarining ergonomik qulayligini tahlil qilish: Yangi avtomobil modellarining ergonomik qulayligini tahlil qilish o‘rganiladi.
Antropometrik o‘lchashlar o‘tkazish: Guruh talabalarining asosiy antropometrik tavsiflarini aniqlash va o‘lchash usullarini o‘rganish ko‘zda tutiladi.
Antropometrik o‘lchash natijalariga statistik ishlov berish: Olingan antropometrik ma’lumotlarning statistik tavsiflarini aniqlash o‘rganiladi.
“O‘rtacha statistik” yassi o‘tkazish manekenini tayyorlash: Yassi o‘tkazish manekenlarini tayyorlash ko‘nikmasini egallash.
Transport vositasiga kirish va chiqish qulayligini tahlil qilish: Transport vositalariga kirish va chiqish qulayligini aniqlashda qilinadigan ishlar bilan tanishish va ularni tahlil qilish o‘rganiladi.
Haydovchini uchun boshqarish dastaklarining joylashish qulayligini tahlil qilish: Boshqarish tizimlarini o‘rganish va haydovchi uchun boshqarish dastaklarining joylashish qulayligini tahlil qilish ko‘zda tutiladi.