Йиғилган массаси бўлган қовушоқ-эластик цилиндрик қобиқнинг эркин ва мажбурий тебраниш хусусиятлари

Ushbu avtoreferat O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan tasdiqlangan va Buxoro muhandislik-texnologiya instituti hamda Buxoro davlat universiteti tomonidan tayyorlangan. Dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi Fan va texnologiyalar rivojlanishining ustuvor yo'nalishlari IV. "Matematika, mexanika, inshootlar seysmodinamikasi va informatikasi" doirasida bajarilgan. Unda yig'ilgan massali, qovushqoq-elastik silindrik qobiqlarining erkin va majburiy tebranish xususiyatlari nazariy va sonli usullar yordamida tahlil qilingan. Tadqiqotda mexanik tizimlarning tebranish jarayonlarini o'rganish uchun yangi usullar va algoritmlar ishlab chiqilgan hamda ularning amaliy ahamiyati ko'rsatilgan.

Asosiy mavzular

Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati: Jahon mashinasozligida qismlarning ishonchliligini ta'minlash muhim masala bo'lib, ayniqsa aviatsiya, mashinasozlik va transport sanoatida muhim ahamiyatga ega. Vibratsiyalarning oldini olish va ularning ta'sirini kamaytirish muammolari diqqat markazida.
Mavzuning jahon fan va texnologiyalari rivojlanishidagi o'rni: Tadqiqot O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalar rivojlanishining IV ustuvor yo'nalishi doirasida bajarilgan va bu sohadagi tadqiqotlarni yanada chuqurlashtirishga xizmat qiladi.
Muammoning o'rganilganlik darajasi: Muammoni o'rganishda ko'plab jahon va o'zbek olimlarining hissasi bor, ammo disipativ mexanik tizimlarning tebranishlar muammosi yetarlicha o'rganilmagan.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Silindrik qobiqlarning erkin va majburiy tebranishlari masalalarini matematik qo'yish, yechish usullari va algoritmlari ishlab chiqilgan. Qobiq parametrlariga bog'liq holda chastotalar o'zgarishining qiyosiy baholanishi.
Amaliy natijalari: Ishlab chiqilgan metodika va algoritm struktur jihatdan bir jinsli bo'lmagan mexanik tizimlarning tebranishini bir necha bor kamaytirishga imkon beradi. Shuningdek, energiya disipatsiyasini aniqlash uslubi ishlab chiqilgan.
Xulosa: Mexanik tizimlarning majburiy tebranishlarini nazariy tadqiq etish, ular natijasida yuzaga keladigan titrashlarni kamaytirish intervallarini aniqlash. Qobiqlarning geometrik va fizik-mexanik parametrlarga bog'liq holda chastotalarning o'zgarishini tahlil qilish. Turli vaziyatlarda tebranishlar jarayonlarini matematik modellashtirish asosida nazariy tadqiq etish.