Муқобилсиз лексиканинг семантик-функционал хусусиятлари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati oʻzbek tilidagi muqobilsiz leksikaning semantik-funksional xususiyatlarini tadqiq etadi. Unda muqobilsiz leksikaning lingvistik va ekstralingvistik omillari, uning turlari, tasnifi, funksional-semantik va uslubiy jihatlari tahlil qilingan. Tadqiqotda jahon va oʻzbek tilshunosligidagi qarashlar qiyoslanadi hamda mazmun va shakl jihatdan muqobilsiz leksik birliklarning oʻziga xos belgilari ochib beriladi. Shuningdek, muqobilsiz leksikaning milliy-madaniy va lingvokulturologik jihatlari, qoʻllanilishi va ahamiyati ham koʻrsatib oʻtilgan.
Asosiy mavzular
- Muqobilsiz leksikaning lingvistik va ekstralingvistik omillari: Tadqiqotda muqobilsiz leksikaning yuzaga kelishiga sabab boʻlgan lingvistik (til ichki) va ekstralingvistik (ijtimoiy, tarixiy, madaniy, siyosiy, iqtisodiy va boshqa omillar) omillar tahlil qilinadi. Tillararo aloqalar, madaniy almashuvlar va ijtimoiy-siyosiy jarayonlarning bu hodisaga ta'siri koʻrsatiladi.
- Muqobilsiz leksikaning turlari va tasnifi: Dissertatsiyada muqobilsiz leksikaning turli xil turlari, jumladan, ekzotizmlar, realizmlar, lakunalar, terminlar, jargonlar, arxaismlar va boshqalar aniqlanib, ularning tasnifi keltirilgan. Har bir turning oʻziga xos lingvistik va semantik xususiyatlari koʻrsatib oʻtilgan.
- Muqobilsiz leksikaning semantik-funksional va uslubiy xususiyatlari: Ushbu mavzu doirasida muqobilsiz leksik birliklarning semantik tarkibi, mazmuni, ma'no qirralari va ularning matnda qoʻllanilishdagi funksiyalari tahlil qilinadi. Shuningdek, tarjima jarayonida ularning uslubiy xususiyatlari, milliy-madaniy ifoda imkoniyatlari yoritiladi.
- Muqobilsiz leksikaning milliy-madaniy va lingvokulturologik ahamiyati: Tadqiqotda muqobilsiz leksikaning oʻzbek tilining milliy-madaniy boyligini aks ettiruvchi muhim vosita ekanligi, uning lingvokulturologik, etnolingvistik va pragmatik jihatdan ahamiyati taʼkidlanadi. Milliy oʻziga xoslikni saqlash va ifodalashdagi roli tushuntiriladi.