Oliy asab faoliyati fiziologiyasi
Ushbu kitob Oliy asab faoliyati fiziologiyasi faniga bag'ishlangan bo'lib, magistratura talabalari uchun mo'ljallangan. Unda oliy asab faoliyati, uning fiziologiyasi, rivojlanishi, markaziy nerv tizimining tuzilishi, funksiyalari, xotira, diqqat, idrok, hissiyotlar, tafakkur, nutq, uyqu, harakat va boshqa ko'plab jarayonlar chuqur o'rganilgan. Kitobda shuningdek, oliy nerv faoliyatini tekshirish usullari, test savollari va tavsiya etilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Oliy asab faoliyati fiziologiyasi faniga kirish: Oliy asab faoliyati fiziologiyasining maqsadi, vazifalari, rivojlanish tarixi, psixologiya, nevrologiya, tibbiyot va pedagogika bilan bog'liqligi, bosh miyani tadqiq qilish metodlari kabi masalalar yoritilgan.
- Bosh miyaning morfologik va funktsional tuzilishi: Bosh miyaning tuzilishi, neyronlar, neyrotransmitterlar, hujayralararo bog'lanishlar, miya bo'limlari va ularning funksiyalari haqida ma'lumot berilgan.
- Organizmning tug'ma faoliyati: Shartsiz reflekslarning biologik ahamiyati, klassifikatsiyasi, Drayv-reflekslar kontseptsiyasi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Shartli reflektor faoliyatining xususiyatlari: Moslashuvning shartli reflektor mexanizmi, vaqtinchalik bog'lanish, shartli reflekslarni hosil qilish qoidalari va mexanizmlari, tasnifi, tashqi va ichki omillarning ta'siri haqida ma'lumotlar berilgan.
- Katta yarim sharlar po'stlog'ida tormozlanish jarayonlari: Qo'zg'alish va tormozlanish jarayonlarining rivojlanishiga zamonaviy qarashlar, tashqi va ichki tormozlanish turlari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Uyquning fiziologik va patologik aspektlari: Uyqu, uning ahamiyati, nazariyalari, uyqu va bedorlik neyrofiziologiyasi, uyqu bosqichlari, tush ko'rish, paradoksal uyqu, hayvonlar uyqusi, uyquning patologik shakllari, gipnoz va uning turlari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Sensor jarayonlar psixofiziologiyasi: Sensor tizimining tuzilishi, ko'zning optik apparati, eshituv tizimi, hid sezish, vestibulyar tizim, teri retseptsiyasi, ta'm sezish tizimi haqida ma'lumot berilgan.
- Xotirani neyrofiziologik asoslari: Xotira va uning ahamiyati, xotira turlari, xotirani hosil qiluvchi miya sohalari, neyropeptidlar va ularning vazifalari haqida ma'lumot berilgan.
- Xissiyotlar: Hissiyot tushunchasi, hissiy holatlarning turlari, vazifalari, vegetativ, harakat va elektrofiziologik mutanosibligi, hissiy zo'riqish haqida ma'lumot berilgan.
- Tafakkur va nutq: Nutq va uning ahamiyati, signal tizimlari, nutqqa dahldor miya sohalari, tafakkur psixofiziologiyasi, birinchi va ikkinchi signal tizimlarining hamjihatligi va nutqning rivojlanishi haqida ma'lumot berilgan.
- Idrokni aniqlash: Idrok, ong va miyaning modullashtiruvchi tizimi, ong va xotira, ong va yarimsharlararo asimmetriya, idrok buzilishlari (illyuziya, gallyutsinatsiya) haqida ma'lumot berilgan.
- Oliy asab faoliyati turlari: Hayvonlar oliy nerv faoliyatining tiplari, oliy asab faoliyati turlari haqida I.P. Pavlov nazariyasi haqida ma'lumot berilgan.
- Harakatlarni boshqarish: Harakat va uning ahamiyati, harakatlar turlari, harakatlarni ta'minlovchi miya strukturalari, harakat malakalarini hosil qilishning fiziologik mexanizmlari haqida ma'lumot berilgan.
- Diqqat o‘tkirligini aniqlash: Diqqat tushunchasi, diqqat o‘tkirligini aniqlash usullari va ballar gradatsiyasi haqida ma'lumot berilgan.
- Xotirani yetakchi turini aniqlash. Ko’ruv xotirasi: Xotirani tekshirish protoqoli va baholash mezoni haqida ma'lumot berilgan.
- Xotirani tekshirish: Ebbingauz usuli bo'yicha xotirani tekshirish protoqoli va baholash mezoni haqida ma'lumot berilgan.
- Sonlarni teskari tartibda ayirish: Krepelin testini bajarish va baholash mezoni haqida ma'lumot berilgan.
- Diqqat o‘tkirligini tekshirish protoqoli: Savollar bilan diqqat o‘tkirligini aniqlash va ballar gradatsiyasi haqida ma'lumot berilgan.
- Ayzenk testi: Ayzenk shkalasi bo'yicha savolnomani to'ldirish va natijalarni tahlil qilish, shaxsiy xususiyatlarni aniqlash haqida ma'lumot berilgan.