Фарғона водийси ялангбалиқлари (Teleostei: Nemacheilidae) фаунаси ва экологияси

Ushbu dissertatsiya avtoreferati

Asosiy mavzular

Kirish: O'zbekistonning toza suv havzalarida yashaydigan Nemacheilidae oilasining yaxlit turlari, ularning tarqalish hududlari, taksonomik jihatdan farqlanishi hamda ularning geoinformatsion ma'lumotlarini to'plashga bag'ishlangan. Farg'ona vodiysidagi qo'ltiqlar (Teleostei: Nemacheilidae) faunasi va ekologiyasini o'rganish zamonaviy biologik xilma-xillikni saqlash va ekotizimning mustahkamligini ta'minlash kabi muhim ilmiy-amaliy ahamiyatga ega. Ushbu tadqiqot milliy qonunchilik va xalqaro konventsiyalar doirasida amalga oshirilgan ilmiy-amaliy asoslarni o'z ichiga oladi.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Farg'ona vodiysi suv havzalarida Nemacheilidae oilasiga mansub 8 tur, 4 urug' aniqlangan. Sirdaryoning Soh daryosidan T. daryoae nomli yangi tur topilgan. T. daryoae, T. elegans, T. uranoscopus turlarining mitoxondrial DNK (mtDNK) ning COI geni asosida molekulyar identifikatsiyasi amalga oshirilgan. Triplophysa turlarining filogenetik shajara daraxti bayyes xulosasi va maksimal ehtimollik metodlari asosida ishlab chiqilgan. Farg'ona vodiysi qo'ltiqlarining morfo'metrik asosda fenetik ta'hlil qilingan. Kam bo'lgan va yo'qolib ketish xavfi ostidagi turlar kadalri yaratilgan. Amaliy ahamiyati Farg'ona vodiysining qo'ltiqlarining geoinfomatsion ma'lumotlari to'plangan va ularning populyatsiyasini nazorat qilish uchun ilmiy asoslar yaratilgan.
Xulosalar: O'zbekiston suv havzalarida qo'ltiqlarning 6 ta urug'iga mansub 15 turi uchraydi. Farg'ona vodiysida 5 ta urug'ga mansub 9 turi aniqlangan. Sox daryosida yangi T. daryoae turi topilgan. T. ferganaensis va T. strauchii orasida 21 ta, I. kuschakewitschi va I. pardalis orasida 22 ta farq aniqlangan. T. daryoae, T. ferganaensis, T. strauchii va T. elegans bir klada hosil qilgan, T. dorsalis va T. uranoscopus boshqa klada hosil qilgan. Farg'ona vodiysi qo'ltiqlarining uzunligi va massasi oralig'idagi bog'liqlik o'rganilgan. Farg'ona vodiysi qo'ltiqlarining tarqalishi bo'yicha geoinformatsion ma'lumotlar yaratilgan. Antropogen omillarning salbiy ta'sirini kamaytirish bo'yicha amaliy chora-tadbirlar ishlab chiqilgan.