Design of highways

Ushbu kitobda avtomobil yo'llarini loyihalashning nazariy va amaliy jihatlari batafsil yoritilgan. Kitobda yo'lning turli elementlari, ularning konstruktiv xususiyatlari, avtomobil harakatining fizik qonuniyatlari, yo'l qatnoviga ta'sir etuvchi omillar, tabiiy sharoitlarning yo'l qurilishiga ta'siri, shuningdek, turli xil hududlar (tog'li, cho'l, sug'oriladigan yerlar) uchun yo'l loyihalashning o'ziga xos xususiyatlari haqida ma'lumot berilgan. Kitobda yo'l qatnovini tashkil etish, xavfsizligini ta'minlash hamda zamonaviy standartlarga mos keladigan yo'llarni loyihalashning ilmiy-uslubiy asoslari bayon etilgan. Amaliy mashg'ulotlar va mustaqil ishlar uchun tavsiyalar keltirilgan bo'lib, talabalarning nazariy bilimlarini amalda qo'llash ko'nikmalarini shakllantirishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Avtomobil yo'llari konstruksiyasi: Avtomobil yo'llarining asosiy elementlari (yo'l o'qi, yo'l qatlami, yo'l korollari, qatnov qismi, ajratuvchi polosalar), ularning geometrik parametrlari (plan va profil bo'yicha), turli qatnov qismlarining kengliklari va tuzilishlari haqida ma'lumot beradi. Yo'llarning turli toifalari, ularning tasniflanishi va bu tasniflash asosidagi yo'l elementlarining o'ziga xos xususiyatlari tushuntiriladi.
Avtomobil harakatining nazariyasi va qarshilik kuchlari: Avtomobil harakatiga ta'sir etuvchi kuchlar (siljish qarshiligi, havo qarshiligi, inersiya kuchlari), ularning hisob-kitobi va avtomobil harakatining dinamik omillari haqida ma'lumot beradi. Harakat xavfsizligini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega bo'lgan ko'rish masofasi, haydashning qulayligi va xavfsizligi kabi masalalar yoritilgan.
Yo'l qatnovi qonunlari: Yo'l harakati oqimlarining turlari (erkin, bog'langan, zich oqimlar), ularning harakatlanish xususiyatlari va zichligi, yo'l tasmasining kengligi hamda bandlik koeffitsiyenti kabi tushunchalar izohlanadi. Harakatlanish intensivligi va tezligining ta'siri, qatnov holatlari va ularning tasnifi keltirilgan.
Tabiiy omillarning yo'lga ta'siri: Yo'lning qishloq xo'jaligi, iqlim sharoiti, suv omillari va relyefning yo'lga ta'siri, shu jumladan, tuproqning namlik darajasi, har xil tuproqlar va ularning gidravlik xususiyatlari, tabiiy-iqlim mintaqalarining yo'llarga ta'siri hamda tog'li va cho'l hududlarida yo'l qurilishining o'ziga xos jihatlari bayon etilgan.
Avtomobil yo'llarini loyihalash uslublari: Turli sharoitlarga mos keladigan yo'llarni loyihalash uslublari, jumladan, tog'li hududlarda yo'llarni loyihalash, suv oqimlari joylarida yo'llarni loyihalash, sug'oriladigan yerlarda yo'l qurilishi, qumloq va botqoq hududlarda yo'llarni loyihalashning o'ziga xos xususiyatlari, ko'priklar va suv o'tkazgichlarni loyihalashning asosiy qoidalari, yo'l kesimlarini loyihalash va yo'l o'qini belgilash usullari, yo'llarni qiyaliklarda loyihalash va ularning elementlarini hisoblash yoritilgan.