Семизлик қайт этилган аёлларда замонавий гормонал контрацептив воситаларнинг клиник-лаборатор таъсири
Ushbu dissertatsiya mavzusi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 yanvardagi PF-60-son “2022–2026 yillarga moʻljallangan yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot strategiyasi toʻgʻrisida”gi Farmoni hamda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida roʻyxatga olingan. Unda semizlik qayt etilgan ayollarda zamonaviy gormonal kontratseptiv vositalarining klinik-laborator taʼsiri tadqiq qilingan. Tadqiqotda 150 nafar 18-35 yoshdagi ayollar oʻrganilgan. Tadqiqot maqsadi — semizlikning turli tiplari mavjud ayollarda zamonaviy gormonal kontratseptivlarning qoʻllash xavfsizligi va maqbulligini oshirishdan iborat. Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatdiki, drosiprenon-tsiklik va metforin bilan birgalikda qoʻllanilganda samarasi yuqori boʻlgan.
Asosiy mavzular
- Semizlikning dolzarbligi va uning ayollar reproduktiv salomatligiga ta'siri: Hozirgi kunda semizlik dunyo boʻyicha jiddiy tibbiy-ijtimoiy muammoga aylangan. JD Soğliğni saqlash tashkiloti prognozlariga koʻra, 2025-yilga borib dunyoda semizlik bilan kasallanganlar soni 300 milliondan oshadi, ularning 200 milliondan ortigʻi reproduktiv yoshdagi ayollardir. Semizlik ayollarning reproduktiv tizimiga salbiy taʼsir koʻrsatib, bepushtlik, homiladorlik va tugʻruqning asoratli kechishiga olib kelishi mumkin.
- Gormonal kontratseptivlarning semizlikka chalingan ayollarda qoʻllanilishi: Tadqiqotda zamonaviy gormonal kontratseptivlar (GК) qoʻllanilganda ayollarning ovqatlanish odatlari, semizlik biomarkerlari (leptin), qon lipidlari va boshqa koʻrsatkichlari oʻrganilgan. Tadqiqotda drosiprenon-tsiklik va metforin bilan birgalikda qoʻllanilganida semizlikning turli tiplariga ega boʻlgan ayollarda ijobiy natijalar koʻrsatilgan. Bunday kompleks yondashuv natijasida umumiy xolesterin, lipidlar va insulin rezistentlik darajasi normallashib, reproduktiv faoliyat saqlanib qolgan.
- Semizlikka chalingan ayollarda GК ning klinik va laborator samaradorligi: Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatdiki, drosiprenon-tsiklik kontratseptivlarni metforin va individual parhez dasturi bilan birgalikda qoʻllash semizlikni kamaytirishga, IMTni pasaytirishga, leptin darajasini normallashtirishga va gormonal fondni tiklashga yordam beradi. Shuningdek, folat saqlovchi GК ning gomosistein darajasini pasaytirishda samarali ekanligi isbotlangan.