Qurilish mexanikasi
Qurilish mexanikasi fanining o’quv dasturi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan hamda shu fandagi nazariy bilimlar, ko‘nikmalar va malakalarni shakllantirishga qaratilgan. Ushbu kitobda asosiy tushunchalar, nazariy qonuniyatlar va ularni qo‘llash usullari, shuningdek, amaliy mashg‘ulotlar va nazorat savollari bilan birga keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Qurilish mexanikasi: Bunda Qurilish mexanikasi fanining nomi, uning maqsadi, vazifalari, asosiy tushunchalar, Nazariy mexanika, Materiallar qarshiligi, Qurilish mexanikasi fanlaridan iborat bo‘lgan "Qurilish mexanikasi" fani talabalarga inshoot elementlarida, konstruksiyalarida hosil bo’ladigan zo‘riqishlar va deformatsiyalarni aniqlash usullarini, hamda mustahkamlikka, bikrlikka va ustivorlikka mazkur konstruksiyalarni hisoblash usullari bo‘yicha mos bilim, ko‘nikma va malaka shakllantirish ko‘rsatilgan.
- Statika: Statikada asosiy tushunchalar, statika aksiomalari, bog‘lanishlar va bog‘lanish reaksiya kuchlari, kesishuvchi kuchlar sistemasi.
- Mexanik sistema: Mexanik sistema tushunchasi, uning tarkibiy qismlari, mexanik sistemalarning geometrik va analitik muvozanati shartlari.
- Kuch momenti: Kuchning nuqtaga nisbatan momenti, juft kuch va juft kuch momenti, juft kuchlar sistemasining muvozanat shartlari.
- Tekislikda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi: Kuchni o‘ziga parallel ko‘chirish masalasi. Tekislikdagi kuchlar sistemasini bir markazga keltirish va uning muvozanat shartlari.
- Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi: Kuchning nuqtaga nisbatan momenti, fazoviy kuchlar sistemasi va uning muvozanat shartlari.
- Parallel kuchlar markazi: Parallel kuchlar markazi va uning koordinatalarini aniqlash. Qattiq jismning og‘irlik markazi va uni aniqlash usullari.
- Kinematika: Kinematikaning asosiy tushunchalari, moddiy nuqta harakatining berilish usullari, tezlik va tezlanish.
- Qattiq jismning harakatlari: Qattiq jismning ilgarilama harakati, aylana harakati, tezlik va tezlanishlarni aniqlash.
- Dinamika: Dinamikaning asosiy qonunlari, moddiy nuqta dinamikasining masalalari.
- Materiallar qarshiligi: Materiallar qarshiligining asosiy tushunchalari, fanning maqsad va vazifalari, deformatsiya turlari, kuchlanishlar va ularni aniqlash.
- Statik aniq va statik noaniq sistemalar: Statik aniq va statik noaniq tizimlarning mohiyati, hisoblash usullari va ularning xossalari.