Сўзлараро даражаланиш ўқув луғатини тузиш асослари

Ushbu dissertatsiya avtoreferati «S eighborhoodlararo darajalanish o'quv lug'ati» mavzusini chuqur o'rganadi. Unda darajalanish hodisasining nazariy asoslari, leksik va lingvistik jihatlari, shuningdek, o'quv lug'ati tuzishning amaliy va didaktik jihatlari batafsil yoritilgan. Kitobda o'zbek tilshunosligida va jahon lingvistikasida bu sohada qilingan tadqiqotlar, mavjud lug'atlar tahlil qilinib, zamonaviy o'quv lug'ati yaratish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Shuningdek, turli yosh guruhlari uchun mo'ljallangan lug'atlar tuzish jarayoni, ulardagi so'zlarni tanlash va tartiblash mezonlari, leksikografik belgilash va vositalar muhokama qilingan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, olingan natijalar va ularning qo'llanilishi ham bayon etilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Mavzuning dolzarbligi, maqsad va vazifalari, tadqiqot obyekti va predmeti, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, tadqiqotning O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalarini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga mosligi bayon etilgan.
Tadqiqotning obyekti va predmeti: Obyekt sifatida «Annotatsiyalangan lug'at», «O'quv lug'ati», «Sinonimlar lug'ati» kabi lug'atlardagi leksik birliklar, predmet sifatida esa so'zlararo darajalanish munosabati va uning lingvistik-didaktik asoslari ko'rsatilgan.
Tadqiqot usullari: Statistik tahlil, semantik tahlil, ta'riflash, taqqoslash, komponent tahlili kabi usullardan foydalanilgan.
Ilmiy yangiligi: Darajalanish hodisasining lingvistik talqini, denotativ, konnotativ va funksional omillarning o'zaro hamkorligi, lingvo-didaktik asoslar va leksikografik talqin mezonlari ishlab chiqilganligi ta'kidlangan.
Amaliy natijalari: Olingan natijalar va xulosalar «Qoraqalpoq tili» va boshqa ilmiy loyihalarda qo'llanilgan, shuningdek, O'zbek tilini rivojlantirishga qaratilgan davlat dasturlarini amalga oshirishga hissa qo'shgan.
Tadqiqotning bosqichlari: Dissertatsiya kirish, uch asosiy bob va xulosadan iborat bo'lib, jami 137 sahifani tashkil etadi.
Xulosa: Darajalanish hodisasining umumiy qonuniyatlari, O'zbekiston ta'lim tizimida o'quv lug'atlari tuzishning lingvistik-didaktik asoslari, so'zlarni tanlash va tartiblash mezonlari, bolalar bog'chasi va maktab o'quvchilari uchun lug'atlar yaratishning ahamiyati hamda uslubiy belgilash tizimining takomillashtirilishi bo'yicha xulosalar keltirilgan.