Amaliy enzimologiya
Ushbu kitob "Amaliy Enzimologiya" fanidan o'quv-uslubiy majmua bo'lib, u O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi va Qishloq Xo'jaligi Vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tayyorlangan. Majmua Amaliy Enzimologiyaning asosiy tushunchalari, fermentlarning tuzilishi, tasnifi, ularning xossalari, ta'sir mexanizmlari, kinetikasi, faolligiga ta'sir etuvchi omillar, hamda ulardan sanoatda foydalanish usullari, jumladan, ovqat sanoati, tibbiyot va boshqa sohalardagi qo'llanilishini o'z ichiga oladi. Kitobda o'simlik xomashyosini biokonversiyalash, fermentlarni immobilizatsiyalash va ularning qo'llanilishi kabi mavzular ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Amaliy Enzimologiyaga Kirish: Amaliy enzimologiyaning maqsadi va vazifalari, fermentlar haqida umumiy tushuncha, ularning tasnifi va xalq xo'jaligida qo'llash qiymati.
- Enzimologiya Asoslari: Fermentlarning tuzilishi va tuzilishi, ta'sir mexanizmi, fermentativ reaktsiyalar kinetikasi, fermentativ faollik va ularni alohida guruhlarga bo'lish.
- Mikroorganizmlarning Fermentlari: Mikroorganizmlarda fermentlarning sintezi, oziq moddalar muhitida ularni etishtirish, fermentlarni ajratib olish.
- Fermentlar va Fermentlarni Tayyorlash Texnologiyasi: Ferment ishlab chiqaruvchilarini etishtirish, fermentlar ishlab chiqaruvchilarining o'sishiga ta'sir qiluvchi usullar, omillar, mikroorganizmlardan fermentativ preparatlarni ajratish usullari, membranalar yordamida enzimatik eritmalarni tozalash, fermentlarni olish texnologiyasi.
- Fermentlarni Immobilizatsiya Qilish: Fermentlarni immobilizatsiya qilish usullari, jismoniy va kimyoviy usullar, yarim o'tkazgichli membranalar bilan immobilizatsiya.
- Fermentlarni Barqarorlashtirishning Asosiy Tamoyillari: Ferment muhandisligi asoslari, maqsadi va vazifalari, fermentlarni monomolekulyar birikmalar bilan barqarorlashtirish, tabiiy va sintetik polimerlar bilan fermentlar va hujayralarni barqarorlashtirish.
- Meva-sabzavot Mahsulotlarini Qayta Ishlash Texnologiyalarida Fermentlarni Qo'llash: Asparaginaza, pivo, sharob spirtli ichimliklar va meva-sabzavot mahsulotlari ishlab chiqarishda ishlatiladigan fermentlar, pivo ishlab chiqarish, mikroorganizmlar sharbatlarini ishlab chiqarish.
- Glyukoza - Fruktoza Siropi Ishlab Chiqarish Fermentlar Foydalanish: Qiyomlar va ichimliklar ishlab chiqarishda ishlatiladigan fermentlar, immobilizatsiyalangan fermentlar asosida shakar mahsulotlarini ishlab chiqarish, glyukozoizomeraza.
- O'simlik Xomashyosi Biokonversiyasi: O'simlik xomashyosini qayta ishlash, yo'q qilish, kerakli mahsulotni olish, tsellyuloza va lignoselulozali materiallarning biokonversiyasi.
- Laktozasiz Sut Olish: Laktozasiz sut olish, laktoza shakarini zardobdan olish, sut zardobida laktoza fermentativ gidrolizi.
- Xalq Xo'jaligida Immobilizatsiyalangan Fermentlarning Ahamiyati: α-amilaza, β-amilaza, glyukoamilaza, dekstrinaza, tsellyuloza fermentlari, pektin, proteinaza, lipaz, tsellyuloza, immobilizatsiyalangan fermentlarning organik tashuvchilari, adsorbsiyalangan immobilizatsiyalangan fermentlar.
- Fermentlar Kraxmalni Parcalovchi Katalizatorlar Sifatida: Kraxmal va unga ta'sir qiluvchi fermentlar, kraxmal gidrolizi, glyukoizomeraza, izomaltooligosaxaraza yordamida fruktoza olish.
- Oziq-ovqat Mahsulotlarini Ishlab Chiqarishda Lipazadan Foydalanish: Fermentlarning biokimyosi, peritirifikatsiya, gidrogenlash va kimyoviy piritizatsiya, enzimatik peritirifikatsiya, fermentativ qayta ishlash, yog 'kislotasi esterlarining sintezi.
- Kartoshkada Peroksidaza Faoliyatini Aniqlash: Peroksidaza faoliyatini aniqlash, uning printsipi va ahamiyati.
- Xom Sutda Ksantinoksidaz Faoliyatini Aniqlash: Ksantinoksidaza faoliyatini aniqlash, uning printsipi va ahamiyati.
- Fermentlarning Faolligiga pH Muhitining Ta'siri: Fermentlarning faolligiga pH muhitining ta'siri, optimal pH ning aniqlanishi.
- Fermentlarning Faolligiga Ta'sir Qiluvchi Omillar (Aktivatorlar va Inhibitorlar): Aktivatorlar va inhibitorlar haqida ma'lumot, ularning ta'siri, amilaza faolligiga ta'siri.
- Bromzian Tomonidan Faollashtirilgan Agaro'z Bilаn Oqsilni Bog'lаsh: Bromzian tomonidan faollashtirilgan agaro'z bilan oqsillarni bog'lash usuli.
- Fermentlarning O'ziga Xosligi Mavzusi: Amilaza, proteaz va shirdon fermentlarining o'ziga xosligi, ularning ta'sir mexanizmlari.
- Haroratning Fermentlar Faolligiga Ta'siri: Haroratning fermentlar faolligiga ta'siri, optimal haroratning aniqlanishi.
- O'simlik Mahsulotlari Organlarida Peroksidaza Faoliyatini Aniqlash: O'simlik mahsulotlarida peroksidaza faoliyatini aniqlash.
- Amilaza Fermentlarining Kraxmalga Ta'sirini O'rganish: Amilaza fermentining kraxmalga ta'siri, uning mexanizmi va faoliyati.
- Kartoshkaning Katalaza Faolligini Aniqlash: Kartoshkadagi katalaza faoliyatini aniqlash.
- A. N. Bach va S. R. Zubkova Usulida Sut Katalazasiining Faolligini Aniqlash: Sut katalazasining faolligini aniqlash usuli.
- Shirdon Fermenti Faoliyatini Aniqlash: Shirdon fermenti faoliyatini aniqlash.
- O'simlik Urug'ining Lipaza Faolligini Aniqlash: O'simlik urug'ining lipaza faolligini aniqlash.
- Ureaz Faoliyatini Aniqlash: Ureaz faoliyatini aniqlash.
- Mustaqil Ish: Faol mikroorganizmlarning shtammlarini olish usullari, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda mikroorganizmlarning roli, amilaza va glyukoizomeraza fermentlarining roli, o'simlik fermentlari.