Ўзбек тилида ишораларнинг вербаллашуви ва матний хусусиятлари
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi oʻzbek tilida aloqa-aralashuv jarayonida ishtirok etuvchi noverbal vositalarning (harakatlar, imo-ishoralar, mimika, ovozning oʻzgarishlari va boshqalar) lingvistik ifodasini, ularning matndagi oʻrnini, tekstual xususiyatlarini, shuningdek, gestural fe’llarning leksik-semantik guruhi sifatida lugʻaviy-semantik, struktur va uslubiy jihatlarini tadqiq etadi. Tadqiqotda shaxsning kommunikativ faoliyati, nutqiy aktning tuzilishi, dialogik nutqning pragmatik xususiyatlari va noverbal vositalarning verballashuvi masalalariga urgʻu berilgan.
Asosiy mavzular
- Noverbal vositalarning lingvistik ifodasi: Oʻzbek tilida ishlatiladigan harakatlar, imo-ishoralar, mimika va boshqa noverbal vositalarning lingvistik jihatdan oʻrganilishi, ularning nutqiy jarayonda va badiiy matnlarda qoʻllanishi tahlil qilinadi. Gestural fe’llarning leksik-semantik guruhi sifatida ularning semantik, struktur va uslubiy jihatlari tadqiq etiladi.
- Kommunikativ akt va noverbal vositalar: Nutqiy aktning yuzaga kelishi va pragmatik ma’noning ifodalanishi, shuningdek, oʻzbek tilida aloqa-aralashuvda verballashgan va noverbal vositalardan foydalanish jarayoni oʻrganiladi. Bu jarayonda sukunatning ham rol`i tadqiq etiladi.
- Gestural fe’llarning leksik-semantik guruhi: Oʻzbek tilidagi gestural fe’llarning leksik-semantik guruhi aniqlanadi, ularning semantik, struktur va uslubiy xususiyatlari, shuningdek, badiiy matnlarda qoʻllanilishi tadqiq etiladi. Boshqa tilshunoslarning ushbu mavzudagi tadqiqotlari bilan qiyoslanadi.
- Noverbal vositalarning badiiy matndagi ifodasi: Noverbal vositalarning badiiy matnlarda qanday ifodalanishi, ularning personaj xarakterini ochib berishdagi roli, shuningdek, dialoglar, remarkalar va muallifning izohlarida qoʻllanilishi tahlil qilinadi.